'Prehistorisch potjeslatijn' opgedoken in Lent
NIJMEGEN - Het is een historisch raadsel: een potje met tekens uit een tijd dat men in Nederland helemaal niet kon schrijven. Waarschijnlijk is het een neptekst, net zoiets als potjeslatijn.
Een piepklein potje maar de betekenis is groot. Gemaakt van regionale klei uit de buurt van Lent, ergens tussen 775 en 540 voor Christus. Bijzonder is dat er tekens op staan die op schrift lijken. Terwijl er in die periode zo ver noordelijk niet werd geschreven.
Wetenschappers hebben het voorwerp en de herkomst uitgebreid bestudeerd. Uit materiaalonderzoek is duidelijk geworden dat het in de omgeving van Nijmegen is gemaakt en dat de tekens bij het maken zijn gegraveerd en niet later.
Tot nu toe is in Europa in de periode tussen 800 en 500 voor Christus alleen schrift gevonden in het mediterrane gebied. De onderzoekers hebben de tekens uit Lent vergeleken met vroege schriftvormen uit die tijd. Er zijn overeenkomsten met Iberische tekens maar ook dat is het niet.
Pseudo-schrift
We vermoeden dat het een pseudo-schrift is. Iets wat op schrift lijkt maar het niet is.
,,Het lijkt erop dat iemand met beperkte kennis van schrift aan de slag is geweest'', zegt Peter van den Broeke, archeoloog van de gemeente Nijmegen. ,,We vermoeden dat het een pseudo-schrift is. Iets wat op schrift lijkt maar het niet is. Zoals eeuwen geleden apothekers om indruk te maken Latijnse teksten op hun kruidenpotten zetten die vaak niet klopten. Daar komt het woord 'potjeslatijn' vandaan. Dit zou prehistorisch potjeslatijn kunnen zijn.''
Als dat klopt, is het potje een buitengewone curiositeit. Daarnaast toont het gevonden voorwerp aan dat mensen uit deze regio in de ijzertijd behoorlijk ver reisden of contacten hadden over grote afstanden. Daardoor wisten ze in elk geval van het bestaan van schrift en het had kennelijk status.
Bijvangst
Het potje uit de ijzertijd is in 2011 toevallig gevonden tijdens de opgraving van een grafveld uit de vroege middeleeuwen in het Lentseveld. Het lag in een afvalkuil van een eenvoudig boerenhuishouden. Pas nadat de scherven waren gewassen, werd duidelijk dat dit een bijzonderheid is.
Vervolgens heeft het onderzoek lang geduurd. Met de C14 methode is de ouderdom vastgesteld, analyse van de klei wees uit dat het uit de regio kwam en ook is aangetoond dat de inscripties gelijk met het maken erin zijn gezet. ,,We weten zeker dat ze niet later zijn toegevoegd'', zegt Van den Broeke.
Het potje is slechts 3,2 centimeter hoog. Dit soort voorwerpen zijn bekend als grafgift en als een offer bij het bouwen van een boerderij. De archeoloog: ,,Men geloofde in die tijd in aardgeesten of huisgeesten. Vandaar het kleine formaat. Maar het kan ook een olielampje zijn, we hebben vetsporen gevonden.''
Het potje uit Lent is vanaf vrijdagmiddag te zien in het Nijmeegse stadhuis. Van 6 tot 17 oktober wordt het tentoongesteld in het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis en daarna gaat het naar Museum Het Valkhof.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Joris Gerritsen: ‘Heel erg dat de krant in sommige kringen als onbetrouwbaar wordt gezien’
NIJMEGEN - Dagblad De Gelderlander is jarig. De krant die al generaties meegaat en tegenwoordig ook digitaal te bezoeken is, bestaat 175 jaar. Het jubileum wordt op bescheiden, maar gepaste wijze gevierd. Hoofdredacteur Joris Gerritsen ziet ernaar uit. ,,De behoefte aan nieuws uit de regio wordt alleen maar groter.” -
Zapp Award voor meester Jesper op uitvaartdag • 175 jaar de Gelderlander • Jodenhaat steekt kop weer op
Geen tijd gehad om het nieuws te volgen? Wij hebben de oplossing. De Gelderlander zet elke dag de belangrijkste berichten op een rij. Dit is een selectie van het nieuws van zondag 29 januari. -
PREMIUM9
Bewoners van Aaron zitten in een bouwput: ‘Het wordt vast mooi, maar nu zitten we in de rotzooi’
NIJMEGEN - Wakker worden van het heien. De stoep vol bouwmateriaal en op straat uitkijken voor bouwverkeer. ,,We wonen in een bouwput”, zegt Wilma Voet (77). Ze is in april 2022 met echtgenoot Lambert Voet in zorggebouw Aaron getrokken. -
PREMIUMeigen tuin eerst
Dit moet je weten over snoeien: ‘Bomen en struiken hebben geen voordeel bij het afhakken van ledematen’
Snoeien, stekken, planten, verpotten, zaaien en schoffelen. Tuingoeroe Romke van de Kaa helpt een handje. -
PREMIUMMet Video1
Met honderden tegelijk op zoek naar die ene ‘loc’: Ewijk als centrum van de modelspoorwereld
Wijkcentrum 't Hart van Ewijk lijkt dit weekend veranderd te zijn in het epicentrum van de modelspoorbouw. Honderden liefhebbers uit het hele land zoeken er naar die éne locomotief die nog ontbreekt in hun collectie.
-
Beter Eten
Maca-poeder zou wonderen doen in de slaapkamer, maar ‘sekskroket’ werkt misschien beter
In de rubriek Beter Eten schrijft gezondheidsjournalist Tijn Elferink over wat hem opvalt op het gebied van eten en drinken. Een Peruaans poedertje zou zorgen voor een boost van je libido. Waarom je een spannende avond toch beter met een sekskroket kunt beginnen. -
-
-
PREMIUM2
Waarom het loont om toch even het eerste loonstrookje van 2023 te checken
Het eerste salaris van 2023 staat op je rekening. Waarschijnlijk zie je een hoger nettosalaris dan vorig jaar, want veel werkenden in loondienst gaan er dit jaar op vooruit. Maar dat is niet het enige wat dit jaar anders kan zijn. Experts leggen het uit. -
Automobilist botst tegen stadsbus in Nijmegen, aangehouden om alcoholgebruik
Een automobilist is zaterdagavond laat op de kruising van de Wijchenseweg met het Spijkerhofplein in Nijmegen tegen een stadsbus gebotst. De politie heeft de bestuurder aangehouden op verdenking van rijden onder invloed van alcohol. Niemand raakte gewond.
In samenwerking met indebuurt Nijmegen
7 reacties
Resterende karakters 500
Log in en reageerRita Buist
Rita Buist
Nicole0341
H. Stadhouders
Niels