Energieprobleem van nu is niet nieuw: Jurgens zorgde in 19e eeuw voor de kachel, het personeel voor de kolen
Stille GetuigenOSS - Er worden tegenwoordig huizen gebouwd waarvoor geen elektriciteit beschikbaar is. Ook geen gas want daar moeten we juist van af. Dus komt er tijdelijk een generator in de tuin maar altijd nog voor een jaar of vier, volgens de persberichten.
Dat is het beeld van de overspannen woningmarkt anno 2021 met een huizentekort, te hoge huizenprijzen, te weinig nieuwbouw en dan ook nog een energieprobleem. Dat laatste niet voor het eerst. Ondanks ooit een eigen gasfabriek in Oss bleef de oude kolenkachel nog noodgedwongen favoriet.
Voor veel reizigers op de spoorlijn Den Bosch-Nijmegen was de aankondiging van de Staatsspoorwegen in 1896 om in sommige rijtuigen gasverwarming toe te passen, goed nieuws. Helaas mislukte de proef. Tien jaar eerder was er geëxperimenteerd met een kolenkacheltje in de derdeklas rijtuigen, maar ook dat was niks geworden. In 1919 gebruikten de Spoorwegen stoom om de coupés te verwarmen. Een dikke jas en handschoenen bleven lange tijd toch de beste remedie tegen de kou.
Hoeden en dassen tijdens het werk
Ook bij de firma Jurgens op kantoor was zoiets in de negentiende eeuw een goede oplossing. Volgens een streng arbeidsreglement voor kantoorpersoneel uit ongeveer 1850 moesten de klerken onopvallend gekleed zijn en moesten overjassen en overschoenen ‘buiten’ blijven. Maar als het erg koud was, mochten hoeden en dassen tijdens het werk gedragen worden. De directe had wel aanbevolen dat iedereen bij koud weer dagelijks vier pond steenkool meebracht. Tot veler vreugd installeerde Jurgens begin twintigste eeuw een centrale verwarmingsinstallatie op gas.
Centrale verwarming voor de Fraters
Tezelfdertijd schonk Jan Jurgens in 1907 aan de Fraters een centrale verwarming voor de onverwarmde oostelijke vleugel van het fraterklooster waar de steenkoude cellen van de dan veertig kloosterlingen waren. Ook de scholen in Oss kwamen er geleidelijk warmer bij te zitten.
In de negentiende eeuw was het in de openbare school ’s winters soms zo koud dat de inkt in de potjes bevroor. Dat was in 1803. Er stond wel een kachel maar schoolmeester J. Rank kreeg van de gemeente te weinig kolen. Dat probleem werd na een brief aan het gemeentebestuur in 1807 (!) opgelost.
Vulkachels op kolen
In 1924 wilde het raadslid Cremers op de Osse scholen een proef te starten met gasverwarming. De scholen A en B in de Koornstraat hadden die al en wilden uitbreiden. De zusters van de meisjesschool aan de Arendsvlucht waren er nog niet uit. In 1927 werd er geklaagd over kinderen met hoofdpijn en over de ‘gaslucht die je tegemoet kwam’. Wethouder Ploegmakers begreep dat niet. Zijn kinderen zaten daar ook op school en die waren nog nooit met hoofdpijn thuisgekomen. Althans niet van de gaskachels, voegde hij daaraan toe. In 1929 besloten de zusters toch maar tot het plaatsen van ‘vulkachels’ op kolen. De openbare school had toen al twee jaar een gasverwarming.
In december 1949 waren de meeste scholen al op het gasnet aangesloten. Toen kon het gasnet de vraag niet aan. Dat klinkt bekend want nu laat het elektriciteitsnet het hier en daar vanwege ondercapaciteit afweten.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Protestborden tegen noodopvang in polder langs Macharenseweg Oss
OSS - Protestborden wijzen voorbijgangers er sinds zaterdagmiddag langs de Macharenseweg in Oss op dat niet iedereen dit een geschikte locatie vindt om vluchtelingen te huisvesten. -
Deze pagina gaat verdwijnen: klik hier om je eigen gemeentepagina in te stellen
Op deze pagina vond je altijd het nieuws uit de streek. Om je nog lokaler nieuws te bieden, biedt De Gelderlander je nu een pagina aan met het nieuws uit jouw gemeente én de directe omgeving. -
Snackbar Silly's moet units in Berghem verplaatsen, maar nieuwbouw is flinke stap dichterbij
BERGHEM - De tijdelijke units van snackbar Silly's in Berghem staan te dicht op het fietspad. De gemeente Oss wil daarom dat ze zo snel mogelijk verplaatst worden. Het goede nieuws: de nieuwbouw van het eethuis is een flinke stap dichterbij. -
Beter Eten
Maca-poeder zou wonderen doen in de slaapkamer, maar ‘sekskroket’ werkt misschien beter
In de rubriek Beter Eten schrijft gezondheidsjournalist Tijn Elferink over wat hem opvalt op het gebied van eten en drinken. Een Peruaans poedertje zou zorgen voor een boost van je libido. Waarom je een spannende avond toch beter met een sekskroket kunt beginnen. -
PREMIUM
Nivå Liften uit Oss ziet kansen waar de wereldspelers het laten liggen: ‘Wij staan dichter bij de klant’
OSS - Nivå Liften uit Oss produceert, onderhoudt en moderniseert liften. Door de overname van Starro Liften uit Roermond heeft het nu zelf ruim duizend liften in de portefeuille. Een kleine speler op de wereldmarkt, maar wel met een eigen rol.
-
PREMIUM
Noordoost-Brabant kreeg er vorig jaar 3600 inwoners bij: een compleet Lith of Volkel
OSS/ZIJTAART - Zowat de hele regio groeide in 2022 flink, de grootste plaatsen voorop. In totaal kwamen er in deze hoek van Brabant 3600 inwoners bij. Meer dan de gehele bevolking van bijvoorbeeld Ravenstein, Lith of Volkel. -
-
-
PREMIUM
Waarom het loont om toch even het eerste loonstrookje van 2023 te checken
Het eerste salaris van 2023 staat op je rekening. Waarschijnlijk zie je een hoger nettosalaris dan vorig jaar, want veel werkenden in loondienst gaan er dit jaar op vooruit. Maar dat is niet het enige wat dit jaar anders kan zijn. Experts leggen het uit. -
Is mijn voorschotbedrag wel of niet aangepast naar het prijsplafond?
De overheid heeft besloten consumenten op weg te helpen met de hoge energieprijzen. Begin dit jaar is daarom het prijsplafond ingegaan, waardoor je een maximaal tarief betaalt voor energie. Betekent dit dat het voorschotbedrag nu ook is aangepast? Twee experts leggen uit hoe het zit.