D66-wet Voltooid Leven op de tocht na stevige kritiek Raad van State

De Raad van State uitte haar kritiek al in december 2020, maar D66 openbaarde het advies tot dusver niet, dat leidde tot scepsis bij andere partijen in de Tweede Kamer. In verband met de Wet open overheid die 1 mei inging wordt het advies nu automatisch openbaar gemaakt.  

Het D66-plan gaat niet over euthanasie voor mensen die dood willen omdat ze ongeneeslijk ziek zijn. Daarvoor bestaat de euthanasiewet. Het plan gaat over ouderen die om een andere reden uit het leven willen stappen. Volgens het hoogste adviesorgaan is het van groot belang dat vastgesteld kan worden dat mensen echt dood willen, er goed over nagedacht hebben en niet meer twijfelen en dat hun doodswens geen verband houdt met andere problemen, bijvoorbeeld rond financiën. Het mag geen overhaaste beslissing zijn. 

In de huidige D66-wet wordt dat alles onvoldoende bewaakt. Zo zitten er volgens het D66-plan twee maanden tussen het eerste en tweede gesprek met de oudere die wil sterven, maar de Raad van State vindt die periode te kort om te concluderen dat de doodswens ‘stabiel en coherent’ is. ,,De actieve doodswens bij deze groep is veranderlijk en ambivalent. De wens speelt niet continu en weegt niet altijd even zwaar, zo blijkt uit onderzoek.”

Daarbij is het vaak zo dat eenzame ouderen weer opfleuren als ze minder eenzaam zijn, stelt de raad, bij hen verminderde of verdween de doodswens’.”

Luister ook onze podcast Politiek Dichtbij

Ook vindt de Raad dat de oudere en de stervensbegeleider na onderzoek samen tot de conclusie moeten komen dat er ‘geen redelijke andere oplossing’ is om het lijden te verzachten en de doodswens weg te nemen. Die waarborg staat nu ook niet in de wet.

Als dan inderdaad vaststaat dat een 75-plusser levensmoe is en een einde aan het leven kan maken, dan moet er wel een arts bij betrokken worden, omdat niet uit te sluiten is of ‘het stervensproces niet verloopt zoals beoogd of er (medische) complicaties optreden’. De rol van de arts ontbreekt in het D66-plan. 

De raad wijst er verder ook op dat de wet ziet op 75-plussers die een einde aan hun leven willen maken, maar dat juist in de leeftijdscategorie 55-75 de grootste groep mensen levensmoe is. ,,De artsenfederatie KNMG merkt op dat er vanuit medisch en psychologisch oogpunt geen redenen zijn om de stervenswens van 75-plussers anders te behandelen dan die van jongeren.”

De kritiek volgt na eerder onderzoek dat de voltooid leven-wet al ontraadde.  Toch wil D66 door met het plan, meldt de partij. ,,We nemen nu de tijd om het advies zorgvuldig te bestuderen” , laat Kamerlid Paul van Meenen weten, al is het advies dus al bijna anderhalf jaar in bezit van de partij. 

,,Sinds de oprichting van onze partij werken we aan taboedoorbrekende voorstellen die verschil maken in het leven van mensen. Met deze wet willen we mensen het recht geven op een zelfgekozen levenseinde. Wanneer de wet wordt aangenomen krijgen ouderen op hoge leeftijd die hun leven voltooid achten de mogelijkheid om met hulp hun leven op een zelfgekozen moment te beëindigen.”

Lees verder na de foto

Partijleider Sigrid Kaag meldde tijdens een campagne-interview vorig jaar nog dat de Voltooid Leven-wet ‘een mooi, afgewogen stuk’ is. ,,Ik ben er absoluut zeker van dat het in de volgende regeerperiode kan worden afgerond. De maatschappij is er rijp voor. Andere partijen moeten nu kleur bekennen.”

ChristenUnie-Kamerlid Mirjam Bikker is tegen de Voltooid Leven-wet (‘een onbegaanbare weg’) en meldt in een reactie dat D66 de stekker uit de wet zou moeten trekken. ,,De overheid moet altijd kwetsbare mensen beschermen. De groep mensen waarover het hier gaat is heel wisselend van samenstelling en onderzoek toont aan dat hun doodswens ook wisselt. En heel vaak samenhangt met omstandigheden zoals financiële zorgen, eenzaamheid of veel piekeren. Dat kan weer veranderen door gebeurtenissen in de omgeving. Het advies van de Raad van State onderstreept nog maar eens dat de gevolgen groot zijn. De waarde van het leven - ook dat van onze ouderen - moet ook uit onze wetgeving blijven spreken.”