Het zit er (bijna) op voor de Europese leiders: vandaag 4, morgen 21 landen naar stembus

Je ziet het aan de kandidaten, je hoort het aan hun stem. Het zijn vermoeiende weken geweest voor de politici die gekozen of herkozen willen worden. De grote kanonnen vallen natuurlijk het meeste op, maar ook de gewone parlementariërs moeten blij zijn dat het bijna achter de rug is. Zo fietste Jeroen Lenaers, de nummer 2 op de CDA-lijst, in de aanloop naar de verkiezingen in Nederland zo’n 350 kilometer door Limburg, van noord naar zuid. Zijn partij staat in de prognoses op 4 zetels, dus zijn inspanning is vooralsnog niet voor niks geweest.

Ook voor Frans Timmermans zit het er op. Hij bezocht de laatste weken negentien landen en ongeveer veertig steden en liet daar en passant zien dat hij echt heel veel talen spreekt. Vanochtend sloot de Spitzenkandidaat voor de Europese sociaaldemocraten zijn campagne af in de Oostenrijkse hoofdstad Wenen. Het kan niet anders of hij moet in zijn nopjes zijn. Zijn verrassende zege in ons land, die hem waarschijnlijk vijf maar mogelijk zelfs zes zetels gaat opleveren, belooft veel goeds.

In elk geval volgens hemzelf: ,,Dit signaal is overal in Europa opgepikt.” Hij verwacht niets minder dan dat de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten (zoals ze officieel heten) de grootste groep wordt in het Europees parlement.

Bij de grote concurrent, de christendemocratische EVP, vinden ze dat optimisme wat overdreven. Zij denken dat zij ook de komende vijf jaar de grootste blijven. Hun kandidaat Manfred Weber (de afgelopen tijd te zien in 25 landen) kreeg gisteravond tijdens een bijeenkomst in München voor de zekerheid nog eens de ondubbelzinnige steun van bondskanselier Angela Merkel en de Poolse legende Lech Walesa. Die waarschuwde nog maar eens voor het opkomend populisme: ,,We willen niet dat zij ons Europese huis vernietigen.”

Intussen riep de Franse president Emanuel Macron tijdens een live-chat op Youtube iedereen op om te gaan stemmen. ,,Het is 26 mei of nooit”, zei hij met enig gevoel voor drama. En hij kan elke stem gebruiken, omdat hij samen met de Europese liberalen bezig is met de formatie van een groot politiek blok dat de macht van de christendemocraten en sociaaldemocraten moet breken.

Het ziet er inderdaad naar uit dat de traditioneel grootste groepen in het parlement het deze keer met z’n tweeën niet redden. Waar ze de afgelopen vijf jaar met iets meer dan 400 zetels een ruime meerderheid hadden, komen ze in de laatste prognose niet verder dan 314, waar er 376 nodig zijn. Dat betekent dus dat er een derde en liefst nog een vierde partij nodig is voor een stabiele meerderheid.

De liberale ALDE-groep (met daarin VVD en D66, en mogelijk dus ook de partij van Macron) komt daarvoor in aanmerking, maar ook de Groenen van de Nederlandse Spitzenkandidaat Bas Eickhout. Die staan in de peilingen op 55 zetels.

De verwachting is dat ook de populisten goed gaan scoren. Onder aanvoering van de Italiaan Matteo Salvini zouden ze weleens de vierde grootste partij kunnen worden, maar het is niet erg waarschijnlijk dat ze worden uitgenodigd voor de coalitie.

Verslaggever Mark van Assen legt uit wat je moet weten over de Europese verkiezingen. Bekijk de video:

Lees ook: ‘Marionet’ van Marine Le Pen: extreemrechtse Jordan (23) favoriet in Frankrijk (Premium)