Kabinet lamgeslagen na vertrek Kaag: ‘We zitten in een moeilijke fase’

VIDEOLeden van het demissionaire kabinet reageren lamgeslagen op het vertrek van Sigrid Kaag (D66) uit de ministersploeg. ,,We zitten in een moeilijke fase’’, zegt CDA-vicepremier Hugo de Jonge. Op de vraag aan D66-minister Wouter Koolmees of hij zich verraden voelt door coalitiegenoot ChristenUnie, zegt hij: ,,Ik heb er allerlei gevoelens over, maar laat ik dat maar voor mezelf houden.’’

Peter Winterman 17 sep. 2021 Laatste update: 17-09-21, 12:16

De bewindspersonen verzamelen zich vrijdagochtend voor de wekelijkse ministerraad. Dit keer zónder Kaag. Zij nam gisteravond ontslag als demissionair minister van Buitenlandse Zaken, na een motie van afkeuring in het Afghanistan-debat. ,,Aan het einde van de dag maken mensen en fracties hun eigen afweging op basis van het debat dat ze hebben gevoerd’’, zegt zorgminister en vicepremier Hugo de Jonge (CDA).

Maar hij signaleert dat het vertrek van Kaag de sfeer in de kabinetsploeg niet ten goede komt. ,,We moeten het zo in het team aan de orde hebben’’, zegt hij voorafgaand aan de ministerraad. ,,We zitten in een moeilijke fase. We zijn al een tijd demissionair, dat telt ook op. Dat is niet per se bevorderlijk voor de sfeer. Maar we moeten wel door om het land te besturen.’’

Demissionair minister Hugo de Jonge op het Binnenhof. © ANP

‘Niet makkelijker op geworden’

Bij D66-bewindslieden is de pijn voelbaar over de steun die coalitiegenoot ChristenUnie gisteren gaf aan de motie van afkeuring tegen Kaag. ,,Er is gisteren wel wat gebeurd’’, zegt D66-minister Ingrid van Engelshoven (Onderwijs) op de vraag of zij nog vertrouwen heeft in de ChristenUnie. ,,We moeten deze demissionaire periode zo zakelijk mogelijk met elkaar samenwerken. Maar het is er niet makkelijker op geworden. Vrolijk word ik er niet van.’’

Ik vind dit helemaal niet de schuld van de ChristenUnie
demissionair staatssecretaris Paul Blokhuis (CU)

Voor D66-minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken) voelt het ‘heel gemengd’. Hij wil weinig zeggen op de vraag of hij zich verraden voelt door de ChristenUnie. ,,Ik heb er allerlei gevoelens over, maar laat dat ik maar voor mezelf houden.’’ Kaag heeft de overige D66-ministers gevraagd om niet te vertrekken. ,,Daar hebben we wel over gesproken’’, zegt D66-vicepremier en minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken). ,,Maar de conclusie is dat wij lid blijven van het demissionaire kabinet.’’

Ondertussen lijken de bewindspersonen van de ChristenUnie zich van geen kwaad bewust. ,,Ik vind dit helemaal niet de schuld van de ChristenUnie’’, zegt demissionair ChristenUnie-staatssecretaris Paul Blokhuis (Volksgezondheid). ,,Onze partij heeft absoluut niet het vertrouwen opgezegd in mevrouw Kaag. Ik vind dit wel een rottijd.’’

‘Grondwettelijk recht’

Tom de Bruijn (D66) vervangt Kaag tijdelijk als demissionair minister van Buitenlandse Zaken. © ANP

Volgens ChristenUnie-minister Arie Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs) heeft de Tweede Kamer ‘het grondwettelijke recht’ om een oordeel te geven over het kabinetsbeleid. Dat zijn partij de motie van afkeuring steunde, wil niet zeggen dat Kaag van de ChristenUnie moest opstappen. ,,Mijn collega heeft daar haar conclusies aan verbonden. Dat heeft ze heel respectvol gedaan. Wat er gisteren is gebeurd, vind ik persoonlijk wel heftig’’, aldus Slob.

Demissionair premier Mark Rutte wil geen commentaar geven op de sfeer in de ministersploeg. ,,De feiten liggen zoals ze liggen’’, zegt hij vrijdagochtend. ,,We gaan nu hard werken aan de formatie.’’ Kaag blijft aan als D66-leider en schuift morgen en zondag aan bij formatiebesprekingen in Hilversum. Ze wordt als demissionair minister van Buitenlandse Zaken tijdelijk vervangen door haar partijgenoot Tom de Bruijn, die nu al minister voor Buitenlandse Handel is. Ondertussen gaat de VVD op zoek naar een definitieve vervanger voor de rest van de demissionaire kabinetsperiode.