Met een klassiek staaltje handjeklap hebben regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie een hoog opgelopen coalitieconflict beslecht, bevestigen ingewijden. Er komt eenmalig 500 miljoen euro op tafel om het ontwikkelingsbudget te stutten.

150 miljoen euro daarvan – verdeeld over twee jaar – is bedoeld om kwetsbare landen in bijvoorbeeld Afrika bij te staan in de aanpak van de coronacrisis. Dat is overigens fors minder dan het bedrag van een miljard euro dat de Adviesraad Internationale Vraagstukken eerder had geadviseerd. De overige 350 miljoen euro wordt gebruikt om bezuinigingen op lopende programma’s te voorkomen. Dit was een grote wens van CDA, D66 en ChristenUnie.

De VVD, die zich lang verzette tegen extra geld voor ontwikkelingssamenwerking, ‘krijgt’ in ruil opgeteld 150 miljoen euro voor eenmalige extra uitgaven aan veiligheid. Zo mag de politie 60 miljoen euro steken in uitrusting van agenten. Daarbij gaat het om kogelwerende vasten, wapenstokken en bodycams. Eenzelfde bedrag is beschikbaar voor defensie en is onder meer bedoeld voor een commandocentrum en het marineschip de Karel Doorman.

Daarnaast krijgen 1500 sportclubs met een eigen clubhuis of kantine eenmalig 25 miljoen euro om het hoofd in de coronacrisis boven water te houden. Zij hadden de afgelopen maanden nauwelijks inkomsten, en omdat zij de accommodatie niet huren van de gemeente liepen de huisvestingskosten vaak gewoon door. Tot slot komt er alsnog 5 miljoen euro vrij voor de ballonvaart. Deze sector staat noodgedwongen aan de grond maar kwam niet in aanmerking voor een tegemoetkoming vanuit de overheid.

De afgelopen weken werd er binnen de coalitie flink gesteggeld over het ontwikkelingsbudget. Door de tegenvallende economische groei dreigde D66-minister Sigrid Kaag (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) flink te moeten snijden. Haar budget is namelijk gekoppeld aan het bruto nationaal inkomen. Als dat stijgt, stijgen de uitgaven mee, maar als de economie krimpt, zoals nu het geval is, is er automatisch minder geld beschikbaar.

CDA, D66 en ChristenUnie wilden graag dat het budget op peil bleef. Door eenmalig een half miljard euro uit te trekken en nog eens 464 miljoen euro uit komende jaren naar voren te halen, is dat gelukt. Die laatste zogeheten kasschuif zorgt er echter wel voor dat er in latere jaren minder geld beschikbaar is. Volgens een coalitiebron is er in 2022 al bijna 200 miljoen euro minder budget dan er zonder de coronacrisis geweest zou zijn. In latere jaren loopt het gat verder op, naar 740 miljoen in 2025.

Dit ‘lijk in de kast’ laat het huidige kabinet achter voor het volgende. Als er partijen zijn die het gat op de begroting willen dichten, dan zal dit tijdens de formatie na de verkiezingen geregeld moeten worden.