Stikstof legt nu al bom onder formatie: mogelijk minder vee, langzamer rijden én stikstoftaks
De formatie van een nieuw kabinet dreigt nu al extra ingewikkeld te worden door de stikstofcrisis. In twee rapporten stellen topambtenaren dat er meer impopulaire maatregelen nodig zullen zijn om het stikstofprobleem de baas te worden.
De ambtenaren schetsen een somber beeld over de stikstofcrisis. In twee zojuist verschenen rapporten - Stikstofruimte voor de toekomst en Normeren en beprijzen van stikstofemissies - schrijven zij dat het nieuwe kabinet verregaande keuzes moet maken om de stikstofuitstoot in Nederland fors omlaag te krijgen.
Op verzoek van het huidige kabinet hebben ambtenaren onderzocht wat op de lange termijn nodig is om het stikstofprobleem aan te pakken. Er hangt nu een ‘stikstofdeken’ boven Nederland, die de natuur aantast. Natuurregels verplichten de overheid om daar iets aan te doen.
‘Krimp veestapel onvermijdelijk’
Stikstof gaat voor grote hoofdbrekens in de formatie zorgen
Volgens de ambtenaren moet worden ingegrepen in de melkveehouderij, omdat die sector verantwoordelijk is voor het hoogste aandeel stikstof in de natuur. ‘Krimp van de veestapel lijkt onvermijdelijk, en zou op veel andere vlakken ook een verlichting van de opgaven kunnen betekenen’, schrijven de ambtenaren.
In de huidige stikstofwet van het kabinet - die begin deze maand is aangenomen door de Eerste Kamer - staat dat Nederland in 2035 de helft minder stikstof uitstoot. Daarvoor wordt veel extra geld uitgetrokken. De ambtenaren beschrijven in hun rapporten scenario’s om al vijf jaar eerder, in 2030, de helft of zelfs 70 procent minder stikstof uit te stoten.
Aparte landbouwgebieden
Om dat voor elkaar te krijgen, zou er een stikstofbelasting kunnen komen voor bedrijven. Wie meer stikstof uitstoot, moet dan meer belasting betalen. Ook opperen de ambtenaren dat er aparte gebieden voor landbouw kunnen komen, zoals Noord-Groningen, Noord-Beveland en delen van de Flevopolder.
De veestapel is in vergelijking met andere Europese landen groot, stellen de ambtenaren. Per vierkante kilometer telt Nederland 92 koeien, 295 varkens en 2450 kippen. In Duitsland gaat het om 35 koeien, 77 varkens en 272 kippen per vierkante kilometer.
Snelheid omlaag
Dit heeft grote economische gevolgen voor veel bedrijven en het platteland
Niet alleen de veeteelt moet volgens de ambtenaren worden hervormd. Ook in het verkeer is stikstofwinst te behalen: zo kan de maximumsnelheid op de snelweg ’s avonds en ’s nachts omlaag naar 100 kilometer per uur. Sinds een jaar geldt die snelheidsverlaging al overdag, maar het was de wens van regeringspartij VVD om in de avonduren wél harder te mogen rijden. Een vorm van rekeningrijden zou nog meer stikstofbesparing kunnen opleveren.
Daarmee wordt meteen de politieke gevoeligheid van de voorgestelde maatregelen duidelijk. Het huidige demissionaire kabinet - met VVD, CDA, D66 en ChristenUnie - heeft jaren geworsteld met het stikstofdossier. VVD en CDA willen geen krimp van de veestapel, terwijl D66 juist de helft minder dieren wil. Nu D66 een grote verkiezingswinst heeft geboekt, zal die partij strengere stikstofregels eisen. ,,Stikstof gaat voor grote hoofdbrekens in de formatie zorgen’’, zegt een kabinetsbron.
Boerenorganisatie LTO reageert onthutst op de ambtelijke adviezen. ,,Dit heeft grote economische gevolgen voor veel bedrijven en het platteland’’, meldt een woordvoerder. Demissionair minister Carola Schouten (Landbouw) laat weten dat de stikstofopgave ‘een groot vraagstuk blijft, voor nu en in de toekomst’. ,,Het is echt aan het volgende kabinet om te besluiten over vervolgstappen’’, aldus haar woordvoerder.
Bekijk hier al onze video’s over de politiek:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
met video
België zet blunder tijdens bezoek van Rutte recht: Nederlandse vlag hing op z'n kop
Een kleine blunder van de Belgen tijdens een bezoek van premier Rutte aan het land, gisteren. Tijdens het handenschudden met premier De Croo, hing de Nederlandse vlag op z’n kop. De Belgische premier probeert dat vandaag met een filmpje op Twitter recht te zetten. -
PREMIUMAnalyse
Formatie is een puzzel met veel mitsen en maren
Met zeventien partijen in de Tweede Kamer lijkt er veel keuze voor VVD en D66 om partners te vinden voor een nieuw kabinet. Maar alle beoogde combinaties brengen mitsen en maren met zich mee. -
Elke minister een bodyguard? ‘Dit is on-Nederlands’
Wat is de nalatenschap van Gert-Jan Segers, nu hij vertrekt als leider van de ChristenUnie? En hoe leuk is het nog politicus te worden, als je zelfs na je vertrek wordt bedreigd, zoals Ferd Grapperhaus nu overkomt. Ondertussen staat oud-wethouder Richard de Mos maandag terecht wegens corruptie, maar hoe zit dat nou? -
PREMIUM2
Waarom het loont om toch even het eerste loonstrookje van 2023 te checken
Het eerste salaris van 2023 staat op je rekening. Waarschijnlijk zie je een hoger nettosalaris dan vorig jaar, want veel werkenden in loondienst gaan er dit jaar op vooruit. Maar dat is niet het enige wat dit jaar anders kan zijn. Experts leggen het uit. -
PREMIUM
VVD-strategie ontleed: hierom waarschuwt Rutte voor ‘linkse wolk’
Opvallend is het wel: de recordpremier die de belastingen verhoogde waarschuwt voor linkse partijen die de belastingen willen verhogen. Toch heeft Mark Rutte hier zo zijn redenen voor.
-
Beter Eten
Maca-poeder zou wonderen doen in de slaapkamer, maar ‘sekskroket’ werkt misschien beter
In de rubriek Beter Eten schrijft gezondheidsjournalist Tijn Elferink over wat hem opvalt op het gebied van eten en drinken. Een Peruaans poedertje zou zorgen voor een boost van je libido. Waarom je een spannende avond toch beter met een sekskroket kunt beginnen. -
-
-
Hoeveel mag een bank van ons weten om witwassen te bestrijden? Kamer twijfelt
Een nieuwe wet om het witwassen van crimineel geld tegen te gaan, zorgt voor kopzorgen in de Tweede Kamer. Er is vrees dat de privacy van onschuldige burgers in de knel komt. -
Is mijn voorschotbedrag wel of niet aangepast naar het prijsplafond?
De overheid heeft besloten consumenten op weg te helpen met de hoge energieprijzen. Begin dit jaar is daarom het prijsplafond ingegaan, waardoor je een maximaal tarief betaalt voor energie. Betekent dit dat het voorschotbedrag nu ook is aangepast? Twee experts leggen uit hoe het zit.