Tweede Kamer blijft na blamage achter avondklok staan, Rutte wil niet horen van ‘een fout’

Eerder deze week zette de rechter een streep door de avondklok: het kabinet had volgens de Haagse rechtbank de verkeerde wet toegepast om het middel juridisch te staven. Tot morgen blijft de avondklok wel gelden, dan dient het hoger beroep in de rechtszaak die protestgroep Viruswaarheid had aangespannen.

Om dat overbodig te maken, komt het kabinet met een nieuwe spoedwet. In de Tweede Kamer lijkt daarvoor steun te zijn, maar het kabinet zal vandaag tijdens een debat erover wel bakken kritiek moeten incasseren.

PVV-leider Geert Wilders sprak in het debat zojuist van een ‘afgang’, die de ‘geloofwaardigheid’ van het kabinet heeft geschaad. ,,Wat een blamage. Er is broddelwerk geleverd. We zijn een avondklok in gerommeld, terwijl deze niet bewezen effectief is. De rechter is het met de PVV eens, dat gebeurt ook niet iedere dag, maar nu dus wel.”

Wilders hekelde ook dat er dinsdag zo snel hoger beroep mogelijk was, waardoor de avondklok die avond toch van kracht bleef. ,,Anders gaat het nooit zo snel. Dit stinkt aan alle kanten.” 

De SGP, die eerder al waarschuwde dat het kabinet de verkeerde wet had gebruikt, vroeg zich af of het kabinet de Tweede en Eerste Kamer wilde passeren in eerste instantie. ,,Ik zie dat het geen onzin is dat de avondklok nodig kan zijn, maar er had meer zorgvuldigheid gepast.”

Wybren van Haga stelde namens Forum voor Democratie, dat ‘tegen iedere vorm van avondklok is', voor om deze alleen mogelijk te maken voor beperkte tijd, zoals een aantal weken. ,,Dat is nu niet opgenomen in de wet.”

De VVD maakte duidelijk dat het achter de avondklok blijft staan. ,,Het was, is en blijft nodig”, zei Kamerlid Jeroen van Wijngaarden. Ook de SP en de PvdA, belangrijk voor het vergaren van een meerderheid, zeiden ondanks alle bezwaren achter de avondklok te blijven staan. Daarmee is er een ruime meerderheid in de Tweede Kamer voor het behoud van de avondklok.

Premier Mark Rutte noemde het nog eens een ‘tegenvaller’ dat de avondklok wankelde. ,,Want dit gaf onduidelijkheid. Zeker omdat er veel draagvlak is voor de avondklok, door de ernstige gezondheidscrisis.”

,,U heeft dat draagvlak aan diggelen gegooid,” zei Wilders. 

Rutte: ,,Niemand zit te wachten op een avondklok. Maar we moeten deze crisis bestrijden.”   

De premier spreekt echter tegen dat het kabinet ‘een fout’ heeft gemaakt en wil daarom, los van de vervangende wet, ook het hoger beroep doorzetten. Dat heeft ook mogelijk gevolgen voor de ongeveer 26.000 uitgedeelde boetes. Advocaten vechten die nu aan, maar dat wordt minder kansrijk als de overheid alsnog gelijk krijgt in hoger beroep.  

PVV-leider Geert Wilders hekelde het feit dat nog dezelfde dag het schrappen van de avondklok kon worden teruggedraaid. Zo was er direct een spoedwet nodig, kon de Staat nog dezelfde dag terecht voor hoger beroep en was de Raad van State beschikbaar voor spoedadvies over de wet. Wilders suggereerde dat Rutte dit op oneigenlijke wijze zou hebben georganiseerd. ,,Gewone mensen krijgen dat niet voor elkaar. Die kunnen niet even snel bij de rechter terecht, kijk maar naar de toeslagenaffaire. Maar meneer Rutte kan meteen terecht.”

Een verbeten Rutte wees die suggestie van de hand. Het gerechtshof zelf zou het mogelijk hebben gemaakt dat snel hoger beroep mogelijk was. ,,Ik zit net voor mezelf in de politiek, maar omdat ik van dit land houd”, aldus Rutte.

Nu de Tweede Kamer akkoord is met de avondklok, gaat de wet met bloedspoed naar de Eerste Kamer. Die kan zich er uiterlijk morgen nog over buigen. Ook daar lijkt er een meerderheid te zijn, maar dat is niet geheel zeker: de Eerste Kamer heeft zich nog helemaal niet uitgesproken over de avondklok, maar als de coalitiepartijen de steun van SP, GroenLinks en/of de PvdA vinden, blijft de maatregel overeind.

Probleem is wel dat de Haagse rechter in haar vonnis ook vraagtekens plaatste bij nut en noodzaak van de avondklok. Dat was al onderwerp van discussie, maar tegenstanders vinden nu houvast in die uitspraak.

Volgens de rechter was er namelijk ook genoeg af te dingen op de inhoudelijke argumenten voor de avondklok. Ja, de opmars van de Britse variant kan ingrijpen rechtvaardigen, maar het staat volgens de rechter niet vast dat de mutaties tot een onhoudbare situatie zullen leiden.

Bovendien werd de avondklok ingevoerd met het advies nog maar één gast thuis te ontvangen. Het Outbreak Management Team schat in dat die twee maatregelen samen het besmettingscijfer met 10 procent drukken. Maar welk middel doet nou wat? Het is een discussie waarvan het kabinet verlost dacht te zijn, maar die straks in het debat weer van voor-naar-achter gevoerd zal worden.

Kamerlid Kuzu van Denk vond dat de Rutte zich opstelde als een ‘dictator van de Lage Landen’: