Kanker minder vaak ontdekt door coronacrisis; zeker 4000 Nederlanders zijn ziek zonder het te weten

Vorig jaar is bij 115.000 Nederlanders kanker vastgesteld, een daling van 4000 diagnoses ten opzichte van 2019. Dat blijkt uit cijfers van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL). In Gelderland is bij 14.000 mensen kanker vastgesteld, een jaar eerder waren dat er nog 14.500. 

Tussen maart en mei zijn bijna een kwart minder kankerdiagnoses gesteld dan voorgaande jaren. Vanaf de zomer is een inhaalslag gemaakt, maar de achterstand is niet ingelopen. Over heel 2020 zijn 3,5 procent minder kankerdiagnoses gesteld. De achterstand is het grootst bij borstkanker, darmkanker en prostaatkanker.

Er is geen enkele reden om aan te nemen dat afgelopen jaar minder mensen kanker hebben gekregen, zegt Sabine Siesling, hoogleraar epidemiologie aan de Universiteit Twente en het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL).

,,Kanker wacht niet. De daling in het aantal diagnoses is echt veroorzaakt door uitstel van huisartsenbezoek, het stopzetten van de bevolkingsonderzoeken en het afschalen van de zorg.’’

Zeker vierduizend Nederlanders lopen als gevolg van de coronacrisis dus rond met nog niet ontdekte kanker. Wat de gevolgen zijn voor die patiënten is nog niet duidelijk. Voor sommige kankersoorten, zoals borstkanker en darmkanker, zal pas over een aantal jaar blijken of de vertraging tot hogere sterftecijfers leidt, zegt Siesling. ,,Die tumoren worden vaak ontdekt via de bevolkingsonderzoeken als ze nog klein zijn en langzaam groeien.’’

Voor een aantal patiënten zal de uitgestelde diagnose tot aanzienlijke gezondheidsschade leiden of zelfs te laat komen. ,,Je wil tumoren het liefst in een zo vroeg mogelijk stadium vinden. Dan is de behandeling het effectiefst en minst zwaar, en is de overlevingskans hoger. Bij agressieve, snel groeiende tumorsoorten levert twee of drie maanden uitstel van de diagnose serieuze schade op.’’

Net als voorgaande jaren is huidkanker (melanoom en plaveiselcelcarcinoom, 22.000 gevallen) de meest voorkomende kankersoort. Longkanker (14.000 diagnoses) komt op de tweede plaats. In voorgaande jaren was dat borstkanker (nu 13.200), maar door het stilleggen van het bevolkingsonderzoek zijn ongeveer tweeduizend diagnoses minder gesteld.

Kanker komt het meest voor bij ouderen: een derde van de patiënten was in 2020 bij diagnose 75 jaar of ouder, ruim 40 procent was tussen de 60 en 75 jaar oud. Van alle nieuwe kankerpatiënten was 6 procent jonger dan 45 jaar.

Lees later vandaag op onze site het verhaal van Marjolein van Weezep. Haar moeder Nel Barbiers (67) overleed in juni vorig jaar aan acute leukemie. Door de coronacrisis werd de diagnose te laat gesteld, vertelt Van Weezep. ,,Anders had ze meer kans gehad om te overleven.’’