Hoe ‘fout’ waren onze kastelen in de oorlog? ‘De rillingen lopen me over de rug als ik me bedenk dat hier de grootste naziboeven hebben rondgelopen’

Het is een bijna spookachtige plek. Achter het landhuis Avegoor, in het schilderachtige dorpje Ellecom tussen Arnhem en Doesburg, staat de sporthal. Of, op z’n Duits, de Turnhalle. Gebouwd in 1943, toen in Avegoor een opleidingscentrum voor Nederlandse SS’ers gevestigd was. Geopend door Hanns Albin Rauter, de hoogste SS’er in Nederland, en ook bezocht door Heinrich Himmler.

Anno 2020 staat de sporthal nog fier overeind. Van buiten ongeschonden, van binnen een bouwval. Een getuige van een bizarre periode in de eeuwenoude geschiedenis van het landgoed. Zoals Avegoor zijn er honderden kastelen, landgoederen en buitenplaatsen in Nederland die een rol hebben gespeeld in de Tweede Wereldoorlog.

Wat er tussen 1940 en 1945 op die landgoederen is gebeurd, is nooit structureel onderzocht. Daar komt nu verandering in. Dr. Elyze Storms-Smeets, senior adviseur erfgoed en landschap bij het Gelders Genootschap, gaat onder de naam Oorlog in Arcadië een groot meerjarig onderzoek houden naar de rol van landgoederen in de Tweede Wereldoorlog. Ze werkt daarbij nauw samen met de Nederlandse Kastelenstichting.