Bronbossen tussen kasteel Middachten en Ellecom gaan de goede kant op

Het langgerekte bosgebiedje tussen kasteel Middachten en Ellecom staat op de plek waar in het verre verleden een geul van de IJssel stroomde. Evenwijdig aan de Middachter Allee vind je hier achtereenvolgens het Fasantenbos, het Kooibos en de Els. Het gebied dankt zijn bijzondere karakter aan de natte, kalkrijke ondergrond. Die nattigheid is kwelwater van de dichtbij en veel hoger gelegen Veluwe, dat hier aan de oppervlakte komt doordat de bodem doorlaatbaar is. De combinatie nat-kalk kom je verder in Nederland nergens in deze mate tegen.

De afwatering van de bronbossen geschiedt al eeuwen door middel van ondiepe beken en sloten die op de IJssel uitkomen. Die stromen door het aangrenzende Middachterbroek, een uiterwaardengebied. Toen rond 1970 de snelweg door de uiterwaarden werd aangelegd, kwamen er duikers onder de weg door, want het bronboswater moest wel naar de IJssel kunnen blijven stromen. Dat lukte nog beter nadat ook de sloten in het Middachterbroek waren uitgebaggerd. Dat gebeurde om het weidegebied droger en daarmee beter bruikbaar te maken.

Wat niet voorzien was, was dat ook de hoogst bijzondere bronbossen uitdroogden, met negatief effect op de plantengroei. Het boswater werd immers veel sneller afgevoerd dan in het verleden. De planten verdwenen niet, maar dat ze op deze manier uiteindelijk het veld zouden ruimen, was wel zeker. Lang werd de schuld gegeven aan de waterwinning bij Ellecom. Daar werd immers water aan de ondergrond onttrokken. Maar geleidelijk aan ontstond het inzicht dat de uitdieping van de sloten in het Middachterbroek de oorzaak was. Die waren immers tot een racebaan voor het bronboswater geworden.

Over een oplossing is bij de provincie Gelderland en het waterschap Rijn en IJssel twaalf jaar nagedacht. De oplossing was uiteindelijk even kostbaar als eenvoudig: de sloten in het Middachterbroek werden weer ondieper gemaakt door er klei in te gooien. Kosten: een miljoen euro. De klus werd in zeven weken geklaard.

Aldus geschiedde eind 2017. Sindsdien is het wachten, want het herstel kan lang duren. De eerste metingen geven gelukkig hoop. In de bronbossen zijn peilbuizen geplaatst en die laten zien dat de druk van kwelwater in oktober vorig jaar ongeveer twee keer zo hoog was als in februari 2015. ,,Het is nog te vroeg om conclusies te trekken, maar het ziet er goed uit”, zegt rentmeester Age Fennema van Middachten. In elk geval zal de bijzondere flora van de bronbossen binnenkort weer in bloei te zien zijn. En als het meezit nog vele jaren.