Expositie verlaten gebouwen in Speeldoos Vught: ‘Vermolmde vloeren, een trap die onder je voeten afbrokkelt’

Het zijn aangrijpende beelden, waar de geesten van het verleden in rond lijken te waren. Een selectie van hun werk is te zien in een expositie in de Speeldoos in Vught.

Twee rijen roestige bedjes in een kaal vertrek waar het stucwerk van de muren bladdert. Op de grond vormen opbollende vloerbedekking en zand grillige patronen. Het is een beeld van absolute verlatenheid. Ooit dienden de bedjes om baby's in te leggen na hun geboorte in dit voormalige ziekenhuis in Pripyat, een stadje onder de rook van Tsjernobyl. 

Het stadje werd inderhaast geëvacueerd na de ontploffing van Kernreactor 4 in 1986, een ramp die de wijde omgeving lang van de buitenwereld afsloot. ,,Ik was erg aangedaan toen ik die kamer binnenkwam", zegt Anita Spooren uit Boxtel, die de foto maakte. ,,Het is een merkwaardige plek. Het eerste dat je opmerkt is de stilte, die doorbroken wordt door vogelzang. Je voelt en ziet de straling niet. Die zit vooral in de grond, in het mos."

Met de Udenhoutse fotograaf Wigo Worsseling bezoekt ze verlaten plekken, zoals Tsjernobyl. Worsseling begon daar al in 2006 mee, toen hij op de fotovakschool zat. Een vriend nam hem mee naar een vervallen staalfabriek. ,,We wilden niet betrapt worden door de beveiliging. We liepen 's nachts langs een paadje dat naar een gat in de muur leidde. En ineens sta je daar, aan de andere kant van de omheining. Het was heel spannend allemaal. Stiekem. Eenmaal terug thuis ging ik zoeken naar meer. Ik ontdekte dat er een heel netwerk is van mensen die zich hiermee bezighouden, met 'urban exploring."

Het is niet eenvoudig om deel van dat wereldje te worden, vertellen ze. ,,Er zijn mensen die informatie over verlaten huizen en gebouwen gebruiken om er te gaan stelen", zegt Worsseling, die nu al drie boeken heeft samengesteld met zijn foto's rond dit thema. ,,Koperdieven richten vaak grote vernielingen aan. Je moet ze ook niet tegenkomen. Het rondlopen door die gebouwen kan sowieso gevaarlijk zijn. Vermolmde vloeren, een trap die onder je voeten afbrokkelt."

Allebei zijn ze gegrepen door 'urban exploring'. Ze reizen steeds verder voor hun foto's. Deels is dat het avontuur, de kans om gebouwen te ontdekken waar anderen nog niet geweest zijn. Maar ook worden ze zo deelgenoot van stille sporen van de geschiedenis. Ze zijn getuige van de terminale staat van de bouwwerken. Zoals een psychiatrisch ziekenhuis dat Worsseling fotografeerde. Gaten in de vloer, klimop die helder groen tegen de vensters opgroeit, de gangen binnendringt. Beklemmend, maar van een grote schoonheid.

Urban explorers is tot 9 januari te zien in de Speeldoos, Vliertstraat 6 in Vught.