Grootse opgraving in centrum Vught: ‘De sporen zeggen iets over het ontstaan van het dorp’

Op de plek waar het oude winkelcentrum Marktveld is afgebroken, wordt momenteel een grootscheeps archeologisch onderzoek uitgevoerd. Zowat het hele terrein op de hoek Raadhuisstraat/Ploegstraat is een dikke meter afgegraven en op plekken nog een stuk dieper. ,,Er zijn sporen van waterputten, diverse kruikresten en scherven van vaatwerk gevonden”, aldus Wim Kievits uit Vught, voorzitter van de werkgroep Archeologie van Stichting Erfgoed Vught. Samen met andere vrijwilligers van de werkgroep ondersteunt hij BAAC archeologie bij de opgraving. ,,We hebben het over sporen uit de volle middeleeuwen. Tussen 1000 en 1250 na Christus.”

Ook het hart van Henk Smeets, voorzitter van het Vughts Museum, gaat bij het zien van de opgraving harder kloppen. ,,Deze opgraving is belangrijk voor Vught”, vertelt hij. ,,Tot nog toe moesten we het, aan de hand van hele kleine waarnemingen, doen met veronderstellingen over dit stukje Vught. Nu zien we over een uitgestrekt gebied hoe Vught er in die vroegere tijd heeft uitgezien. De aangetroffen sporen zeggen iets over bewoning en bewerking van de grond en over het ontstaan van Vught. Vanaf 1400 hebben we kaarten maar nu komen we meer te weten over Vught in de eeuwen daarvoor. Dat maakt het bijzonder.”

Smeets en Kievits zijn blij dat er de laatste jaren in Vught meer aandacht is voor archeologie. Denk aan de opgravingen op het Isabellaveld, het Maurickplein en Spreeuwenburg. ,,Maar de jaren daarvoor is er veel verloren gegaan”, schetst Smeets. ,,En ook nu maken we ons wel wat zorgen. We hebben de gemeente maanden geleden al op het hart gedrukt dat ze de tijd moesten nemen maar nu moet het toch vrij snel worden afgerond en dreigen er vondsten verloren te gaan. De inhoud zou het uitgangspunt moeten zijn. Niet de tijd.”

Volgens Smeets is er vaak een spanningsveld tussen archeologische belangen en economische belangen. ,,Zeker bij een bouwplan dat toch al vertraagd is. En omdat de nieuwe archeologische waardekaart in Vught nog niet formeel is vastgesteld, geldt de oude kaart en daarop staat dat hier niet veel te verwachten was. Dat blijkt dus niet te kloppen. Hetzelfde geldt straks voor Rozenoord. Daarom heeft de Stichting Erfgoed Vught de gemeente gevraagd te handelen met de kennis van nu. Anders krijgen ze er later spijt van.”

Een gemeentewoordvoerder verzekert dat de locatie de aandacht krijgt die het verdient en verwacht dat het onderzoek vrijdag is afgerond. ,,Er is een relatief ruime periode (drie weken) voor de opgravingen ingeruimd. In verband met de aangetroffen sporen is al opgeschaald. Of er nog meer tijd voor nodig is, hangt af van het belang van de sporen in het gebied. Als er aanleiding voor is, gaan we met de ontwikkelaar in overleg over het vervolg.”

Volgens hem ligt de focus op de sporen uit de Volle Middeleeuwen. ,,De bloeitijd van Vught waarover we eigenlijk nog weinig weten. Het was een laag gelegen moerassig gebied waar vrij weinig activiteiten plaatsvonden. In die periode is een fors deel van het terrein opgehoogd met soms wel één meter zand om het geschikt te maken voor bewoning. Dat alleen is al bijzonder want het is een grootschalige logistieke onderneming geweest waarvoor vermoedelijk een lokale heer of andere machthebber verantwoordelijk is geweest.”