COA deelde jarenlang gevoelige gegevens van asielzoekers met de politie

De data waren afkomstig van het Nationaal Vreemdelingen Knooppunt van het COA. In dat knooppunt staan naast namen, leeftijden en geboortelanden ook gegevens over de etniciteit en religieuze overtuigingen van asielzoekers. Dat zijn extra gevoelige gegevens die ook onder de privacywet een extra beschermde status hebben. Bepaalde betrokken organisaties kregen ook medische gegevens van asielzoekers. Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid schrijft over de data-uitwisseling in een brief aan de Tweede Kamer, die nog niet is gepubliceerd, maar die NRC wel al in handen heeft.

De gegevens kwamen bij de politie terecht door een ontwerpfout in het systeem van de COA. Asielzoekers moesten na een intakegesprek een toestemmingsverklaring delen, waarin stond opgenomen dat hun informatie werd gedeeld met de politie en andere organisaties. Op dat formulier konden asielzoekers alleen maar ‘ja’ aankruisen. Bovendien moesten asielzoekers de toestemmingsverklaring ondertekenen voor ze recht kregen op rechtsbijstand, dus konden ze vaak geen aanspraak maken op juridische hulp. Omdat het om zulke gevoelige gegevens gaat, is het verzamelen en doorgeven ervan niet toegestaan zonder toestemming van de betrokkenen.

Inmiddels zou het COA maatregelen hebben genomen om de fout te verhelpen. De organisatie zou in de zomer van vorig jaar het toestemmingsformulier hebben afgeschaft, nadat het zelf inzag dat de methode voor problemen kon zorgen. Omdat de gegevens illegaal zijn verkregen moeten ze verwijderd worden uit de databases van de politie, maar volgens NRC is niet bekend of dat al is gebeurd.

Het is niet de eerste keer dat het COA problemen heeft met gegevens van asielzoekers. Vorig jaar zette de instantie per ongeluk een spreadsheet online met namen, geboortedatums en ID-nummers.

Bekijk onze trending nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: