Dit programma is een gratis hulpmiddel in de strijd tegen nepporno

Het programma, Take It Down, wordt nu wereldwijd gebruikt om zowel foto's als video's van kinderporno en wraakporno op te sporen en te verwijderen. Het National Center for Missing & Exploited Children (NCMEC), een Amerikaanse non-profitorganisatie voor de bescherming van kinderen, heeft het programma bedacht. Het hulpmiddel kan naaktfoto's van minderjarigen achterhalen en deelnemende websites scannen om te kijken waar deze foto is geüpload. Vervolgens haalt het programma de foto offline door een zogenoemde hash value te gebruiken, een digitale vingerafdruk. Hierdoor kunnen exacte kopieën van de foto worden gevonden.

‘Als iemand onder de 18 jaar op een naaktfoto of video staat en toegang heeft tot die beelden, zal Take it Down helpen met het offline halen’, geeft Halley Gillespie van de NCMEC aan. ‘Dit werkt ook met seksueel beeldmateriaal dat door de computer is gegenereerd. Als het slachtoffer een volwassene is, kan diegene hetzelfde programma gebruiken via StopNCII.org’.

Naaktfoto’s van minderjarigen zijn illegaal en ook wraakporno is sinds 2020 verboden om te verspreiden in Nederland. Advocaat Paul Acda vertelt dat het maken van nepporno niet illegaal is en dat hier verandering in moet komen. ,,Je kunt het wel offline halen, maar het is tegenwoordig zo eenvoudig te maken dat je het bij de bron aan zou moeten pakken en de maker strafbaar zou moeten kunnen stellen’’, vertelt hij. ,,Je zou het maken van nepporno wel kunnen verbieden als je het schaart onder het verspreiden van wraakporno. Maar het beste zou zijn als er een apart artikel over deepfakeporno in de wet zou worden opgenomen.”

Maar ook het programma van NCMEC is niet zonder tekortkomingen. Dit vertelt Rejo Zenger, expert communicatievrijheid bij Bits of Freedom, een Nederlandse stichting die opkomt voor digitale burgerrechten: ,,De digitale vingerafdruk kan heel betrouwbaar zijn, maar als je een ingezoomde versie van de foto gebruikt, klopt de hash niet meer. De foto ruimer pakken kan, maar dan krijg je soms false positives, dan staat er bijvoorbeeld dat je foto gevonden is, terwijl dat niet zo is.” Met betrekking tot preventie vertelt hij: ,,Hoe snel de beelden verspreid worden heeft te maken met hoe snel je deze offline kan halen. Providers moeten dus goed benaderbaar zijn door slachtoffers zodat het snel opgelost kan worden.’’

Eerder in Nederland was WNL-presentatrice Welmoed Sijtsma het slachtoffer van nepporno. In een docuserie ging zij op zoek naar de dader en is ze uiteindelijk het gesprek met hem aangegaan. Na onderzoek werd een 38-jarige man verhoord, maar vervolgens weer vrijgelaten. Het is Sijtsma gelukt om de video offline te halen, maar helaas van maar één website. ,,Al snel kwam ik erachter dat als een beeld eenmaal online staat, het niet meer van jou is”, vertelt ze in haar docuserie.

Vrouwen als Welmoed Sijtsma worden niet altijd even serieus genomen. Sterker nog, er wordt veel gedebatteerd over de ernst van deze deepfakes en of het moet worden vergeleken met fysiek misbruik. Amerikaanse streamer QTCinderella kreeg, na bekend werd dat er deepfakeporno van haar rondging, talloze berichten via Twitter dat ze zich niet moet aanstellen, omdat ‘het toch geen echte porno is’. ,,Bovenal waren het mannen, die niet ge-deepfaket waren, die vastbesloten leken te beslissen wat de juiste manier was om te reageren”, vertelt zij.

Zenger vindt dat nepporno wel degelijk ernstig is. ,,Het moet vooral helder zijn dat het verspreiden van deze deepfakeporno echt niet kan“, vertelt hij. ,,Er is belangrijk onderscheid tussen deepfakeporno waarbij geen echte beelden worden gebruikt en deepfakeporno waarbij het gezicht van iemand er stiekem in is verwerkt, dan is dit ongewenst en moeten de beelden wel offline worden gehaald.’’