Waarom zou je afwillen van big tech, en hoe doe je dat?

Dit is een ingekorte versie van een langer artikel op Tweakers.

Jouw data zijn van jou. Punt. Een deel geef je regelmatig vrijwillig aan een groot techbedrijf, bijvoorbeeld als je een zoekopdracht in Google invoert of een app downloadt uit de App Store. Maar een groot deel van die data draag je helemaal niet bewust over. Dat wringt.

Behalve dataverzameling zijn er veel meer bezwaren tegen big tech. Zo doen grote techbedrijven veel om de concurrentie een hak te zetten. Neem nu de App Store van Apple. In een concurrerende omgeving kun je andere ontwikkelaars niet dwingen om 30 procent van hun omzet af te dragen. Apple kan dat wel, omdat ze het besturingssysteem én de distributie in handen hebben.

Dankzij de controle van Apple is het wel makkelijker om de App Store en dus de telefoon vrij te houden van malware en scams. Die controle is er niet als er meerdere downloadwinkels op iPhones zouden staan. Aan de andere kant werkt de App Store nu met de normen van Apple. Erotica? Dat mag niet in de App Store. En als Microsoft met zijn gamestreamingdienst mogelijk de omzet van Apple uit games ondermijnt, besluit Apple doodleuk dat soort apps niet toe te staan.

Apple is bij lange na niet de enige: denk maar aan Meta, dat Instagram en WhatsApp opkocht voordat ze echt concurrerend konden worden. Het leidt tot afhankelijkheid, en dat is ook een probleem: als je Xbox gebruikt voor de aanschaf van digitale games, OneDrive voor foto-opslag en Live voor e-mail, dan heeft het afsluiten van je Microsoft-account grote gevolgen.

Als je besluit dat je minder afhankelijk wilt zijn van Big Tech, hoe kun je dan beginnen? De makkelijkste stap is het kiezen van een nieuwe browser. Immers: iedereen kan met groot gemak, zeker op desktop, een nieuwe browser installeren en uitproberen.

Zo stappen veel mensen over van Google Chrome op alternatieven als Firefox. Dat kan soms wel lastig zijn. Zo moet je alternatieven vinden voor alle extensies die je gebruikte in je oude browser, en je bookmarks overzetten.

Het blijkt ook niet makkelijk om helemaal exclusief een browser als Firefox te gebruiken. Zo blijkt videovergadersoftware Google Meet in Firefox diverse beperkingen te hebben. Op mobiel toont Google zoekresultaten op een beperkte manier in Firefox. Als je bijvoorbeeld op een restaurant zoekt, kun je in Chrome reviews lezen en een tafel reserveren: in Firefox kan dat niet.

Ook wisselen van zoekmachine is niet zo lastig. Het is heel eenvoudig, want in de browser kun je zo aanpassen wat de standaardzoekmachine is.

De beperkingen zijn snel duidelijk. DuckDuckGo presteert afdoende, maar vooral als het gaat om zoekresultaten binnen Nederland doet het privacyvriendelijke alternatief onder voor Google en vindt hij niet altijd de relevantste zoekresultaten.

Wie iets niet vindt en daarom toch snel terug naar Google wil, kan door ‘!g’ achter de opdracht in de zoekbalk van DuckDuckGo, snel wisselen naar Google. Die neemt dan de zoekopdracht mee, waardoor het relatief weinig moeite kost om een bepaalde zoekopdracht toch bij Google uit te voeren.

Browsers en zoekmachines zijn natuurlijk makkelijk, maar er zijn ingewikkeldere zaken. Bijvoorbeeld omdat ze technisch complexer zijn of meer van je eigen hardware thuis vragen.

In de loop van de jaren gebruik je een e-mailadres op zoveel plekken, dat het heel wat werk is om overal een nieuw mailadres in te vullen. Maar je hoeft niet meteen alles te vervangen: je kan er ook een andere dienst naast gebruiken.

Een goed alternatief is Protonmail, een dienst die privacy hoog in het vaandel heeft staan. E-mails die nog via Gmail doorkomen, kunnen worden doorgestuurd naar je Proton-adres. Dat stopt de dataverzameling van Google niet, maar zorgt er wel voor dat het afsluiten van je account er niet toe leidt dat je bij allerlei diensten niet meer kan inloggen.

WhatsApp is van Meta en dus van een techgigant, maar het is in Nederland vrijwel onmogelijk deel te nemen aan de maatschappij zonder WhatsApp. Zelfs als je al je familie en vrienden meekrijgt naar een andere chatapp, en dat is in veel gevallen al een enorme opgave, dan nog zitten verenigingen, buurten en in sommige gevallen ook bedrijven op WhatsApp voor communicatie.

Het enige dat je kunt doen, is proberen om het gebruik van WhatsApp te minderen. Signal is één van de beste alternatieven. Het ondersteunt veel van de functies van WhatsApp ook, waaronder het chatten vanaf desktop en stickers.

Elke reis van duizend mijl begint met de eerste stap. Dat betekent niet dat je op stel en sprong elke dienst van een groot techbedrijf uit je digitale leven hoeft weg te snijden. Je kunt ook kiezen voor het equivalent van een dag geen vlees, in plaats van helemaal vegetariër worden. Dan heb je rustig de tijd om alles uit te zoeken, voordat je nog een stap zet.