Grofzandbarrière moet dijken Rivierenland versterken bij hoogwater

De methodes voor de strijd tegen hoogwater zijn legio: dijkverhoging, dijkverbreding, meer ruimte voor waterberging in uiterwaarden, damwanden en geotextiel. Daar komt nu grofzandbarrière bij. Het is volgens het waterschap een unieke gebeurtenis in de aannemerswereld: de gezamenlijke start van de maakbaarheidsproef voor de grofzandbarrière van Waterschap Rivierenland samen met drie aannemerscombinatie. 

Doel van dit project is om de maakbaarheid te testen van deze innovatieve maatregel tegen piping (dat is het wegspoelen van zand onder dijken).  Het project is onderdeel van het landelijke Hoogwaterbeschermingsprogramma.

De aannemers gaan op drie verschillende proeflocaties in Rivierenland aan de slag om een grofzandbarrière te maken. Medio 2020 zijn de proeven afgerond en kiest het waterschap één aannemer om de innovatieve techniek uit te voeren voor het dijkversterkingsproject in Gameren. 

Om een grofzandbarrière te maken wordt een sleuf van grof zand onder de dijk ingebracht. Het fijne aanwezige zand wordt vervangen door grover zand. Het grove zand werkt als een filter dat het water doorlaat en, als het goed is, de zandkorrel tegenhoudt. Dit voorkomt piping. Het is voor het eerst dat deze techniek wordt gebruikt in een dijkversterkingsproject.

Een grofzandbarrière is sneller, goedkoper en milieuvriendelijker dan andere methodes. Een extra berm naast de dijk kost ruimte. Een stalen damwand in de dijk is duurder dan de grofzandbarrière en minder duurzaam. Een grofzandbarrière is een doorontwikkeling van verticaal zanddicht geotextiel, dat al op diverse locaties langs Rijn, Lek en Waal in Rivierenland al wordt toegepast.

Kennisinstituut Deltares heeft de grofzandbarrière uitgebreid getest op laboratoriumschaal. Na maanden van testen met proefopstellingen blijkt de uitvinding ook op grote schaal te werken. De vervolgstap is om te kijken of het ook maakbaar is in de praktijk. 

Daarmee wordt de grofzandbarrière een maatregel die breed kan worden ingezet om piping tegen te gaan. Piping is één van de grootste bedreigingen voor de dijken in Rivierenland. Het is bijna 25 jaar geleden dat dijken in Rivierenland wankelden toen er sprake was van extreem hoogwater.