De nieuwe stadsdichter van Culemborg is een geboren Texaan: ‘Wil in gesprek met Culemborgers’

Zijn partner moedigde hem aan. ,,‘Je moet wat insturen, zei ze’. Aanvankelijk wilde ik niet, toch gingen mijn gedachten verder. Mijn gedichten ook. Ik verwachtte niet te winnen, maar dacht wel dat ik een kans had.’’ De jury, met daarin zijn voorganger Ria van Koppen (2020 en 2021), bevestigde zijn vermoeden en verkoos Walton boven de zes andere inzenders.

Emeritus hoogleraar geestelijke verzorging Martin Walton (68) vertelt over Culemborg als of hij er al jaren woont. Hij heeft, sinds zijn werkzame leven er zo goed als op zit, de afgelopen periode alle tijd gehad stad en omgeving te verkennen. ,,Ik ben met mijn vrouw in november 2019 vanuit Noordoost-Groningen naar Culemborg gekomen. Waarom? Omdat onze dochter en andere familie in deze streek wonen. Je wilt settelen, maar door corona heb je niet de gebruikelijke toegang en beweeglijkheid. Wel hebben we veel gewandeld en gefietst. De dijk richting Everdingen, zuidelijk naar Mariënwaerdt en de Betuwe, het is hier prachtig.’’

Walton werd in 1953 geboren in Corpus Christi, een middelgrote stad aan de Golf van Mexico. In 1975 vertrok hij naar – het toenmalige – West-Berlijn om te werken. Hij ontmoette in die tijd de Nederlandse Elisabeth Posthumus Meyjes, voor wie hij in 1978 naar Nederland verhuisde. 

,,In het begin een avontuur’’, zegt hij over zijn beslissing zijn moederland achter zich te laten. ,,Gaandeweg leg je een fundament, bouw je dingen op en ontstaat een netwerk. Er waren momenten dat we dachten aan terugkeer naar Berlijn of de Verenigde Staten. Zo ver is het nooit gekomen. Ik mis het alleen als ik er ben’’. 

In augustus vorig jaar was hij voor het laatst in zijn geboortestreek. ,,Altijd ben ik verrast als ik er weer ben. Wat opvalt is dat de polarisatie schrikbarend toeneemt. Neem de strijd om de kiesdistricten en de abortuskwestie. Het drijft mensen uiteen. Dat doet me denken aan mijn jeugd en mijn vader, die predikant was. Toen speelde ook van alles. Terwijl mijn vader altijd werkte aan verbinding. Dat wil ik ook.’’

Poëzie kwam in zijn leven via Emily Dickinson en Robert Frost. In Nederland las hij Toon Tellegen, Jan Arends, Vasalis en Gerrit Achterberg. ,,Zelf ben ik begonnen met cabaretteksten. Daarna theaterstukken en vervolgens gedichten. In Deventer, waar de oom van mijn vrouw stadsdichter was, sloot ik me aan bij een dichterscafé’’.

Zijn missie als stadsdichter? ,,Ik wil in gesprek met Culemborg en de Culemborgers. Dan ga ik vanzelf schilderijen in woorden afleveren.’’

Vrijstad op de vrije markt

In de straat verderop is een container verschenen.

Kort geleden is nummer 63 verkocht.

Het oudere paar is naar elders verdwenen.

Een startend stel vond hier wat het zocht.

Waar komt men vandaan om hier te belanden?

‘Waarschijnlijk uit Utrecht,’ ligt voor op de tong.

Daar is de Rijn krom, men vecht om de panden.

Dus gokt men naar het zuiden bij de Lek op een sprong.

Vanouds was de vrijstad voor schuldenaren

een veilige haven, een toevluchtsoord,

niet tot ontduiken maar tot het bewaren

van recht, tot ieder kon worden gehoord.

Er komen nu mensen die hier schulden maken.

Nog meer dan de stad is de markt thans vrij.

De prijzen rijzen ver boven de daken.

Soms zucht deze stad, toch blijft zij gastvrij.

Ook ik ben van buiten hierheen gekomen,

wellicht heb ik iemand daarbij gepasseerd.

Niet markt maakt vrij, maar geestkracht en dromen,

zo hebben al velen in Culemborg geleerd.

Contact via stadsdichterculemborg@gmail.com