Het spoeddebat in de gemeenteraad gaat volledig over het onderzoek. Onderzoeksbureau Nuance door Training & Advies deed in opdracht van de stad vanaf 2016 tot juni 2018 onderzoek naar de handel en wandel van iedereen binnen de lokale Nasser moskee en de stichting Taubah. 

Bestuurder Bilal Riani van die stichting: ,,Écht schrikken, Ik heb hier nachten niet van geslapen. Dit voelt als een dolksteek in onze rug: een heimelijk onderzoek zonder wederhoor. Jarenlang zijn we vertrouwelijk in gesprek en overleg met de gemeente geweest, over allerlei maatschappelijke kwesties. Maar dan blijkt ondertussen onderzoek naar ons te zijn gedaan. Wij gaan na donderdag in gesprek met de gemeente en zijn heel benieuwd wat zij hier zelf van vinden en wat ze te vertellen hebben.”

Hij vervolgt: ,,Onze hele gemeenschap is hiervan geschrokken. Het gaat heel veel tijd nodig hebben om onze relatie te herstellen.” Volgens Bilal staan de 32 pagina's over stichting Taubah vol leugens. ,,Namen zijn verzonnen en bestuursfuncties kloppen niet. Alles is uit de context gehaald. Kennelijk konden ze moeilijk bij onze jongerenorganisatie binnenkomen en hebben ze veel online gelezen. Wij wisten niets van onderzoek of van de NTA.”

Voorzitter Hassan Saidi van de Nasser moskee wil niet ingaan op specifieke vragen. In een statement staat dat ook de moskee ‘onthutst’ is, mede omdat ook zij afgelopen jaren volop in gesprek zijn geweest met de gemeente. ,,Gezien de constructieve en transparante houding vanuit het moskeebestuur, zijn wij met stomheid geslagen.” Het bestuur beraadt zich op vervolgstappen.

Opvallend is dat de de gemeente Utrecht bewust heeft afgezien van een soortgelijk onderzoek door de NTA in de stad, omdat een interne privacyfunctionaris dit afraadde. Maar ook in Utrecht ontstond afgelopen weekeinde ophef over het onderzoek. Burgemeester Dijksma stuurde daarop een bericht naar lokale moskeeën met de mededeling dat Utrecht geen onderzoek deed. ,,Wij hechten veel waarde aan een open en transparante samenwerking, op basis van gelijkwaardigheid.” 

De gemeente Veenendaal ontkent dat tijdens het onderzoek sprake was van infiltratie bij moskeeën. ,,We hadden aanleiding om zicht te krijgen op het lokale speelveld”, motiveert de gemeente de deelname. Dat gebeurde op het moment dat terrorisme, radicalisering en uitreizigers volop in het nieuws waren en de rijksoverheid opriep polarisering en radicalisering lokaal in de gaten te houden. Over de keuze voor de NTA: ,,Omdat we hiervoor niet zelf de expertise in huis hadden en om een onafhankelijk, betrouwbaar en niet beïnvloed beeld te krijgen. Het onderzoek voldoet aan geldende privacywetgeving en juridische kaders.” 

De NTA was vandaag niet bereikbaar voor commentaar. Wel stelt de directie bij monde van Najib Tuzani ook dat niet heimelijk gewerkt zou zijn. ,,Onderzoekers van NTA komen niet zonder toestemming in besloten ruimten, zoals moskeeën en kerken. Alle NTA medewerkers zijn integer en voeren op een correcte wijze hun werk uit.” Medewerkers worden ondertussen bedreigd, naar aanleiding van een publicatie in NRC over de onderzoeken naar islamitische gemeenschappen. ,,Mensen vanuit radicale hoek, zowel in extreem-rechtse als jihadistische kringen, maken nu van de gelegenheid gebruik om NTA in diskrediet te brengen. In verschillende gemeenteraden zijn debatten waar we normaal gesproken aanwezig zouden zijn voor toelichting. Vanwege veiligheidsoverwegingen is dat nu niet mogelijk.’’