‘Ben je een pleaser zoals ik, dan ben je vaak de sjaak’

Daar ging ik weer voor de bijl. Op een onverwachts moment gebeld met een verzoek en overrompeld. Of ik even een uurtje kan afspreken voor een vergadering. Ja, het is op je vrije dag, maar je zou ons er héél erg mee uit de brand helpen. En zeg nou zelf, kleine moeite, toch? Ik hoor mezelf ‘ja’ zeggen, tegen beter weten in. Nog voor ik de telefoon heb neergelegd, vervloek ik mezelf. Mijn vrije tijd is óók belangrijk, en ik had nog zo met mezelf afgesproken om mijn dag vrij te houden van verplichtingen.

‘Nee’ zeggen tegen zo’n verzoek is lang niet altijd gemakkelijk. Zeker niet wanneer je - zoals ik - de neiging hebt om het andere mensen naar de zin te maken. Ben je een pleaser die altijd de behoeftes van anderen voor zijn of haar eigen behoeftes stelt, dan ben je in dit soort situaties helemaal vaak de sjaak. Je kunt er vergif op innemen dat van die neiging vroeg of laat gebruik wordt gemaakt door iemand die daar slim op in weet te spelen. Voor je het weet, zit dan je dag vol met gunsten aan anderen: ja natuurlijk haal ik ook even jouw kinderen op, lees ik dat document even voor je door, schrap ik mijn dagplannen om aan te schuiven bij die ad-hoc vergadering. Het is niet alsof ik zelf iets te doen heb.

Ben je het type dat het lastig vindt om ‘nee’ te zeggen tegen dergelijke verzoeken, dan zijn er gelukkig wel een paar dingen die je kunt doen. Eén daarvan kwam ik tegen in het boek Essentialism van Greg McKeown. McKeown geeft de tip: five second ‘no’. Spreek met jezelf af dat je elke keer als je een verzoek krijgt - ook al is het aan de telefoon en voel je je gedwongen om meteen te reageren - precies vijf seconden inlast om er goed over na te denken. Zo onderdruk je je eerste neiging (‘ja, natuurlijk’) en krijg je de kans om er nog even over na te denken. 

Bijkomend voordeel: het creëert een ongemakkelijke stilte, waarin de verzoeker zich óók even realiseert wat hij of zij van je vraagt. Is het antwoord daarna alsnog ‘ja’, prima. Maar vaak genoeg zal het antwoord na even nadenken ‘nee’ zijn. Immers: ergens ‘ja’ tegen zeggen, betekent ook een ‘nee’ tegen iets anders.

Zuchtend pak ik opnieuw de telefoon. ‘Nee’ zeggen tegen een verzoek op het moment zelf is behoorlijk lastig. Maar ergens alsnog onderuit komen terwijl je al overhaast ‘ja’ had gezegd, dát is pas lastig.

Thijs Launspach is psycholoog en stress-expert. Hij schreef hierover het boek Fokking Druk (2018).

Thijs Launspach was eerder deze maand te gast in onze Ochtendshow To Go en geeft tips om stress te verminderen:

Lees de beste artikelen op het gebied van werk en carrière via onze wekelijkse nieuwsbrief!