De grootste valkuilen bij communiceren en hoe je voorkomt dat je erin trapt

Hoe breng je je boodschap effectief over en voorkom je miscommunicatie? De grootste valkuilen bij communiceren én hoe je voorkomt dat je erin trapt.

Valkuil 1: je luistert niet goed
Je denkt te weten wat de ander wil zeggen en gaat het al invullen.

Wat kun je eraan doen? Argumentatiespecialist Henri Raven: ,,Luisteren klinkt zo makkelijk, maar blijkt voor veel mensen lastig. Je bedoelt het misschien goed als je iemands zin afmaakt, maar het is irritant. Je overrulet de ander helemaal. Houd af en toe je mond. Een goede techniek is de LSD-techniek: luisteren, samenvatten, doorvragen. Samenvatten is het allerbelangrijkst voor een effectief gesprek. Heb ik je goed begrepen? Klopt mijn interpretatie? Zitten we nog op één lijn? De ander voelt zich hierdoor beter gehoord. Voor doorvragen zijn open vragen – wie, wat, waar, waarom, wanneer, hoe – een stuk geschikter dan gesloten vragen.”

Valkuil 2: je houdt geen rekening met de ander
Je bent alleen bezig met zenden, zonder je in de ander te verplaatsen.

Wat kun je eraan doen? Communicatiewetenschapper Betteke van Ruler: ,,Als je alleen bezig bent met je boodschap overbrengen, loop je het risico dat je in de valkuil van je eigen gelijk trapt. Denk niet alleen aan jezelf en probeer in te schatten hoe de ander erin staat. Als een ander gestrest is, moet je op een heel andere manier communiceren dan wanneer een ander relaxed is. Als je daar geen rekening mee houdt, komt je boodschap zeker niet over.”

Valkuil 3: je bent alleen bezig met de inhoud
Veel mensen denken dat gesprekken puur op basis van inhoud worden gevoerd, maar dat is slechts het topje van de piramide, zegt Henri Raven.

Wat kun je eraan doen? ,,Voor je bij de inhoud komt, gaat het vaak al mis in de procedure. Mensen laten elkaar niet uitspreken, onderbreken elkaar, zetten elkaar onder druk of gaan met totaal verschillende verwachtingen aan tafel zitten. Dan is het belangrijk om overeenstemming te bereiken, voordat je teruggaat naar de inhoud. Nog belangrijker is de onderlinge relatie. Dat is de basis. Wij kunnen praten als Brugman en alles in het werk stellen om elkaar te overtuigen, maar als jij mij een eikel vindt en ik me aan jou stoor, komen we nooit aan de inhoud toe. Dan moet je dat benoemen om de angel eruit te halen en verder te kunnen. ‘Ik krijg de indruk dat je iets dwarszit, klopt dat?’ Als je relationele problemen laat etteren wordt de ellende alleen maar groter.”

Valkuil 4: je toon roept weerstand op
Je wilt een punt maken, maar doet dat op een toon die je boodschap overschaduwt.

Wat kun je eraan doen? Van Ruler: ,,Let op je toon, die is reuze belangrijk. Mensen die heel bits praten, kunnen het eigenlijk nooit goed doen. Dan maakt het niet uit wat je zegt. Neem Tijs van den Brink, die heeft een bepaalde manier van communiceren en hij kijkt er vaak ook nog eens heel streng bij. Als hij iemand aan de tand moet voelen die iets verkeerd heeft gedaan, werkt dat misschien, maar voor een talkshow vind ik het als communicatiewetenschapper verschrikkelijk. Jeroen Pauw vind ik dan wel weer heel goed. Hij is niet overdreven vriendelijk, maar gaat wel echt een gesprek aan.”

Wil je meer leren over effectief communiceren? Bekijk dan het cursusaanbod op Intermediair: intermediair.nl/communiceren

Ook mailen is een vorm van communicatie. Krijg je geen mail terug? Coach Charlotte van ‘t Wout legt in onderstaande video uit hoe je dat beter kunt aanpakken.