Hoe goed luister jij echt naar de ander? ‘Trap niet in deze valkuilen’

Luisteren is zoiets waarvan we al snel - maar niet zelden onterecht - aannemen dat we het wel kunnen. Het effect van écht en goed luisteren is dat de ander zich gehoord voelt. Zo verbind en creëer je een betere band. En die helpt je om je zaken voor elkaar te krijgen. Zo krijg je misschien wel iets te horen wat iemand eerder niet had verteld. 

Ook bij samenwerken moet er goed geluisterd worden. Je kan in deze situatie van alles vragen, maar er zullen ook dingen zijn waarnaar niet gevraagd wordt. Worden die op tafel gelegd of niet? Of misschien manage je een team en wil je graag het beste uit je mensen halen, ook dan is reflectief luisteren ontzettend waardevol. Maar soms lukt luisteren niet.

In een gesprek loop je het gevaar in een of meerdere van deze drie valkuilen te trappen:

1. te snel met een eigen ervaring komen
2. te snel conclusies trekken
3. ongevraagd advies geven

Naast het vermijden van deze valkuilen zal je nog meer moeten doen om een echt goede luisteraar te worden. Het is een goed idee om je open en nieuwsgierig op te stellen en het verhaal van de ander niet in te vullen. Verplaats je zonder vooroordelen in de ander.

Wat mij betreft het toppertje onder de luistertechnieken: ‘reflectief luisteren'. Geen gemakkelijke, wel een heel effectieve techniek. En: hij werkt in het gezin net zo goed als in de boardroom en overal daar tussenin. Je luistert naar het verhaal van de ander en in jouw antwoord probeer je een reflectie te geven van wat je gehoord hebt. Met een reflectie controleer je of het bij jou ontstane beeld (verbaal en non-verbaal) klopt.

De kenmerken van zo'n reflectie zijn:

- kort (to the point)
- stellend geformuleerd (je stelt geen vraag)
- neutraal (jouw eigen mening blijft buiten beschouwing)
- beredeneerd gissend naar behoefte of emotie (in je reflectie neem je op wat je denkt dat de ander nodig heeft of voelt)

Vaak zijn er meerdere reflecties mogelijk op wat je hoort.

Laten we er een voorbeeld bij pakken. Stel je voor dat iemand je het volgende vertelt: ,,Timemanagement is niet zo mijn ding. Laat mij maar vrij en flexibel door het leven fladderen. Geen verplichtingen, geen opgelegde schema’s. Gewoon genieten van wat de dag brengt.’’

Ik kom dan tot de volgende reflecties:

1. ,,Je voelt lijsten en regels dus al snel als een beperking van je vrijheid.’’
2. ,,Je houdt ervan om de dag te laten komen zoals hij komt, zonder allemaal planningen.’’

Nog een voorbeeld: ,,Ik ben de laatste tijd wat minder gelukkig met m’n werk. Vroeger was alles nog nieuw en spannend, en leerde ik steeds iets erbij. Nu is het toch veel van hetzelfde. Ik mis dat van vroeger wel een beetje.”

Ik zou dan antwoorden:

1. ,,Je baan is routine geworden.’’
2. ,,Je hebt het gevoel dat je stilstaat. Je zoekt weer iets nieuws.’’

Reflectief luisteren is niet gemakkelijk. Het kan enige oefening vergen voor je de juiste toon te pakken hebt. Gelukkig wordt de poging die je doet om echt te luisteren meestal al erg gewaardeerd. Klopt je reflectie niet helemaal, dan zal de verteller dat aangeven en verder ingaan op wat hij of zij dan wel bedoelt. Het gesprek gaat verder, de diepte in. Je geeft de verteller de gelegenheid om uitgebreider toe te lichten waar het hem echt om gaat en leert diegene beter begrijpen. Beginnen met reflectief luisteren vraagt een beetje lef, maar je krijgt er dus ook een hoop voor terug.

Meer strategieën voor een succesvolle carrière? Lees ook Mirjams boeken Zakelijk flirten en Elke werkdag een topdag

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: