Het klinkt als een open deur, maar gelukkige werknemers presteren inderdaad beter op het werk. Ook zijn ze minder snel ziek en blijven ze langer bij één baas. Maar wat maakt Nederlandse werknemers nou precies gelukkig? Dat onderzoeken MonitorGroep, Gelukkig Werken Academy en Happy Office minimaal één keer per jaar. Deze week, in de Week van het Werkgeluk, presenteren ze hun nieuwste bevindingen na een onderzoek onder 1500 werkende Nederlanders.

Uit het laatste Nationaal Werkgeluk Onderzoek, dat in juli is uitgevoerd, blijkt dat het cijfer dat we aan ons werkgeluk geven stabiel is gebleven. De coronacrisis heeft dus weinig effect gehad. ,,Ons werkgeluk heeft de pandemie doorstaan. Aan het begin van de coronacrisis zagen we een stijging in het werkgeluk. Voor veel mensen viel de werkdruk weg door het thuiswerken en velen kregen een rustiger leven. Dat heeft bijgedragen aan meer werkgeluk”, zegt Arie Pieter Veldhoen van de MonitorGroep.

Maartje Wolff van Happy Office zegt dat het stabiele cijfer laat zien dat we opgewassen zijn tegen een crisis. ,,Uit het onderzoek blijkt dat omstandigheden maar voor een klein deel bijdragen aan ons geluk. De crisis heeft wel even effect gehad, maar we veren uiteindelijk toch weer terug naar ons oude niveau. Wel heeft de pandemie veel werkenden aan het denken gezet over waar ze wel en niet blij van worden. Collega’s en de werksfeer zijn heel bepalend voor ons werkgeluk. We hebben elkaar daarbij dus nodig.”

Het onderzoek laat zien dat de verschillen in werkgeluk groot zijn tussen de sectoren. In sectoren waar de werkdruk steeg, zoals in de zorg, daalde het werkgeluk. Werknemers in de recreatie en horeca waren minder gelukkig aan het begin van de crisis. Nu alles weer langzaam teruggaat naar normaal, veranderen de werkgelukcijfers mee. Veldhoen: ,,In de recreatie en horeca is het werkgeluk weer terug. In januari dit jaar kreeg het werkgeluk in deze branches nog een 6,9, nu is dat gemiddeld een 7,3.”

IT’ers ervoeren vanaf 2020 zichtbaar meer werkgeluk. ,,Ook deze medewerkers kwamen veelal thuis te zitten, ze waren ineens een stuk productiever”, zegt Veldhoen. In de zorg daalde het werkgeluk logischerwijs in de afgelopen twee jaar. Dat lijkt nu gestabiliseerd. ,,Zo zie je maar weer wat werkdruk met werkgeluk doet.”

Om te kunnen zien hoe werkdruk precies samenhangt met gelukkig zijn op het werk, is het volgens Veldhoen belangrijk om werkdruk in vier categorieën in te delen: te laag, precies goed, hoog maar niet bedreigend en te hoog. Iets meer dan een derde vindt de werkdruk hoog, maar heeft daar - nog - geen last van. ,,Het interessante is dat deze groep het hoogst scoort op werkgeluk. Druk helpt hen bij het bereiken van doelen en zo bij het krijgen van voldoening. Maar daar zit wel een risico aan. Avonden doorwerken omdat iets af moet is prima, maar het moet niet iets structureels worden.”

Uiteindelijk geven jongere werknemers hun werkgeluk een lager cijfer dan hun oudere collega’s. 55-plussers geven hun werkgeluk het hoogste cijfer. Onno Hamburger van Gelukkig Werken Academy denkt dat dat komt omdat zij ook hoger scoren op levensgeluk. ,,Oudere werknemers hebben al meer meegemaakt en zijn minder gevoelig voor negatieve emoties. Verder ervaren zij minder carrièredruk en hebben ze geen kleine kinderen meer.”

De manager valt ook op in het onderzoek, maar niet op een positieve manier. De respondenten wezen hun leidinggevende als derde oorzaak aan van laag werkgeluk. Daarnaast bungelt de manager onderaan de lijst met dingen die het werkgeluk vergroten. Dat maakt hem tot een zogenoemde ‘dishappifier’, zegt Veldhoen. ,,Je bent als leidinggevende nooit zelf een geluksfactor voor je medewerkers, maar je kunt wel de oorzaak zijn van minder werkgeluk.” Vooral de managers die een sturende of controlerende stijl hanteren, zorgen niet voor meer geluk onder werknemers, zegt Veldhoen. Dat geldt ook voor procesgericht en heel directief leidinggeven.

Managers hebben over het algemeen geen goed inzicht in hoe ze op werknemers overkomen, blijkt uit de cijfers. Ze schatten zichzelf op alle fronten 20 procent positiever in dan de werknemers doen. 85 procent zegt complimenten te geven en waardering te uiten, terwijl 58 procent van de werknemers dit zo ervaart. Hetzelfde geldt voor samenwerking en ruimte geven aan iemands mening. Hamburger van Gelukkig Werken: ,,Het is menseigen om jezelf te overschatten. Maar de cijfers laten inderdaad zien dat er forse verschillen zitten in de beleving. Je zou het ook kunnen omdraaien en zeggen dat werknemers hun leidinggevende misschien onderschatten.”

Ben je niet tevreden over je manager, dan is het belangrijk om daarover in gesprek te gaan als werknemer, zegt Hamburger. ,,Het is te gemakkelijk om alleen op je manager te mopperen en hem of haar zelf te laten uitzoeken wat er veranderd moet worden.”

_{Tekst loopt hieronder door.}

Waar dan wel weer een grote taak voor de werkgever ligt, is bij het uiten van waardering. Het onderzoek laat zien dat werknemers in coronatijd minder waardering kregen van hun baas, zelfs veel minder dan voorgaande jaren, zien de onderzoekers. En wie het idee heeft niet genoeg gewaardeerd te worden op het werk, ervaart minder werkgeluk. Wolff: ,,Het is ook wel logisch dat dit minder goed ging. Als je elkaar niet ziet, is het ook lastiger om tegen iemand te zeggen: hé, wat goed gedaan zeg. Aan de andere kant geldt dit niet voor alle managers. Sommigen deden wel moeite en stuurden leuke pakketten of kaartjes op.”

Waardering kun je ook van je collega’s krijgen, zegt Veldhoen. ,,Leg je project eens voor aan je team en vraag wat zij ervan vinden. Dan geef je een voorzetje zonder ernaar te vissen.”

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: