Obama is in Nederland, dit is wat we van hem kunnen leren

Barack Obama in Nederland. Dat betekent opwinding, stress, heel veel contracten met heel veel Amerikanen en tientallen veiligheidsvoorschriften. Obama zelf neemt alleen al zestien persoonlijke beveiligers mee. De veiligheidsdienst Secret Service kijkt mee. Gekkenhuis dus. Wie dat wilde, kon de oud-president in een uitverkocht Afas Live een uur zien voor minstens 1000 euro (of 1300 euro voor een stoel vooraan). En Obama zelf? Die is een lucratieve tweede carrière begonnen. 

,,Wie president is geweest, gaat gewoonlijk eerst even detoxen, en komt daarna vaak in het lezingencircuit terecht." Aan het woord is Hans Janssen van DenkProducties, de man aan wie we te danken hebben dat Obama voor het eerst sinds zijn aftreden voet op Hollandse bodem zet. ,,We wisten nog niet of Obama dat ook ging doen, maar we hebben in mei 2017 vast een aanvraag ingediend bij het bureau The Harry Walker Agency, waar veel oud-presidenten bij zijn aangesloten." Slechts een paar maanden na zijn aftreden dus. In juli 2018 werd, zonder nadere uitleg, zijn verzoek gehonoreerd. 

Janssen mocht, ja mocht, voor een flinke som geld een immense bijeenkomst opzetten waar Obama zou optreden. Hoeveel Obama precies kost? Dat is top secret. Een betrouwbare bron zegt dat het ,,een paar ton zeker gekost heeft, geen miljoen, maar het komt wel in de buurt". ,,In mijn vakgebied, waar we altijd op zoek zijn naar inspirerende leiders, is hij de Messi en Ronaldo in één. Het zou raar zijn als hij voor een boekenbon en fles wijn hierheen komt", grapt Janssen, die niks kwijt wil over het bedrag. ,,Hij is super geliefd in Europa en het is voor het eerst dat hij hier over leiderschap praat. Dat vergroot zijn marktwaarde meteen 3 of 4 keer", zegt Bas van der Veldt van AFAS Software, medeorganisator en sponsor. Voor Bill Clinton is een bedrag met vijf nullen ook niet ongewoon. En hij is al zeventien jaar president-af.

Terug naar Obama. Want los van al het geld en geregel, is de vraag: hoe deed hij het? Wat leren we van hem? Het seminar mag dan als thema leiderschap hebben, dat betekent niet dat dit evenement alleen interessant is voor bazen. Obama zelf benadrukt juist dat leiderschap iets is voor iedereen. Hoe kun jij het positieve verschil maken in de maatschappij of organisatie? ,,Maak een kleine contributie voor iets dat je zelf belangrijk vindt. Want als iedereen die inspanning doet, worden dingen een beetje beter en de wereld fijner."

Een uur lang hoorde het publiek wijze woorden, grote woorden ook over globalisering, met af en toe een duidelijke maar grappige sneer naar zijn opvolger Donald Trump. Over Trump: ,,Als je opvolger de credits neemt voor de successen" - doelend op alle maatregelen die Obama al tijdens de crisis nam om de werkloosheid tegen te gaan en de florerende economie. Of: ,,Waar worden mensen door geraakt? Niet door data en feiten. Zeker anno nu niet."

Leuk waren de inkijkjes in zijn persoonlijke leven in het Witte Huis. Dat zijn schoonmoeder gedurende acht jaar bij hen inwoonde om ,,een beetje normaal te blijven". Hoe je in zo'n positie je gezin bij elkaar houdt: ,,Trouw een fantastische vrouw." En: ,,Ik was een thuiswerkvader, die gewoon boven de zaak woonde. Ik kon juist veel tijd met de meiden doorbrengen. Elke avond zaten we met z'n allen om 18.30 uur aan de eettafel."

Les 2: neem mensen mee, meen wat je zegt. Juist in werksituaties is het handig als je mensen (collega's, de baas) kunt overtuigen, als je ze kunt meenemen. Obama weet als geen ander hoe je dat doet. Bekijk op Youtube zijn speeches maar eens terug. Zet eerst het probleem neer. Vertel mensen niet meteen hoe geweldig het zal zijn als ze veranderen, of als iets verandert, maar markeer eerst wat er verkeerd is. Weet dat mensen niet van verandering houden, dus zeg niet dat álles moet veranderen. Breng de boodschap als een logisch gevolg en als een kleine wijziging. En: wees nederig. Je kunt het niet alleen. 

En les 3: gebruik humor. ,,In stressvolle situaties waarin je grote beslissingen moet maken, is als het erg nuttig als je jezelf niet te serieus neemt. Humor plaatst alles in het juiste perspectief. Je werk natuurlijk wel, maar als je jezelf heel serieus neemt, maak je jezelf te belangrijk." 

Hoe belangrijk zijn baan ook was, Obama kan tegelijkertijd al zijn verdiensten heel marginaal maken. Het gaat er uiteindelijk niet om welke wet je er door hebt geloodst, of dat je een goede speech hebt gegeven. ,,Daar zal ik niet aan denken vlak voor ik mijn laatste adem uitblaas. Ik weet zeker dat ik dan de hand van mijn geliefde en dochters vasthoud. Dat is het enige wat er toe doet."