Torenhoge werklast sinds corona: zo houd je het hoofd boven water

Een lezer stelde mij deze vraag: ‘Ik werk in het zorgteam op een middelbare school. Het is eigenlijk altijd druk, maar sinds corona nóg drukker - het gaat met een steeds groter deel van de leerlingen slecht. Het prioriteiten stellen gaat daarom lastig. Hoe kan ik toch de keuzes maken die voor leerlingen, ouders, collega’s én mijzelf goed zijn?’

Ik hoef je dit vermoedelijk niet uit te leggen, maar toch: deze situatie is natuurlijk volstrekt niet jullie schuld. Het is de coronacrisis (en laten we eerlijk zijn, de maatregelen) die ervoor zorgen dat er steeds meer jongeren in nood bij jullie aankloppen. Er moeten gewoonweg méér jongeren van hulp worden voorzien. Mijn vermoeden is dan ook dat niet zozeer het stellen van jullie prioriteiten het probleem is, maar het feit dat jullie werklast dramatisch is toegenomen.

In een dergelijke situatie betekent prioriteiten stellen iets anders. Normaal gesproken: welke taken doen we eerst, en wat daarna? In zo’n noodsituatie: wat is er niet strikt noodzakelijk en kunnen we dus schrappen? Hiervoor gelden in crisistijd andere spelregels dan in ‘vredestijd’. Vergelijk het met de afdeling spoedeisende hulp van het ziekenhuis wanneer er een groot busongeluk is gebeurd. Alle niet-strikt noodzakelijke handelingen worden stopgezet en het is alle hens aan dek. Eerst maar eens de storm door zien te komen, en dan kijken wat er is blijven liggen.

Wat betekent dit concreet? Dat je nog duidelijker onderscheid maakt tussen wat de kerntaak is (het helpen van de jongere en zijn/haar ouders) en wat leuk is om te kunnen doen (al het andere). Dat laatste blijft liggen om met de toegenomen druk de kerntaak toch nog mogelijk te maken. 

Hiervoor kun je bijna niet anders dan onorthodoxe afwegingen maken. Rapportage aan de gemeente? Kan misschien wel wachten tot volgend jaar. Voorlichting aan klassen? Keertje online doen, of overslaan. Vaste vergadering met het schoolbestuur? Laat ze bellen als ze dringende vragen hebben. Mailbox vol? Beantwoord alleen de dringendste berichten. Natuurlijk allemaal belangrijk, maar in deze crisis even wat minder.

Ja, het is daarbij niet te vermijden dat er gaten zullen vallen. Er zullen zaken blijven liggen, die op de keper beschouwd óók belangrijk zijn. Soms zal je niet de zorg kunnen bieden die je graag zou willen - overmacht! Ik vraag me af of iemand jullie dat kwalijk zal nemen. Ook jullie zijn geen superhelden - al komen jullie daar als zorgteam op een middelbare school natuurlijk wel dichtbij. 

Thijs Launspach is psycholoog en stressexpert. Hij schreef hierover de boeken Fokking druk (2018), Werken met millennials (2019) en Werk kan ook uit (2020).