Vind jij die nieuwe collega onuitstaanbaar maar loopt de rest met hem weg? Zo komt dat

Nog voor ik mijn eigen ontbijt kan maken, moet ik brokjes gooien voor de kat. Als een idioot jaagt hij achter de brokjes aan. Komen ze net achter een stoelpoot te liggen of onder een kastje dan besluipt hij ze alsof ze muizen zijn. Zijn kop dicht bij de grond, zijn achterlijf flink zwiepend.

Om hem te pesten gooi ik ook wel eens een brokje stiekem niet. Dan neemt hij een flinke sprint, maar halverwege realiseert hij zich dat er geen brokje is. Verbaasd kijkt hij in het rond en staart mij vervolgens verbouwereerd aan.

Stom beest, plaag ik hem. Maar zo stom is hij eigenlijk niet. Zijn hersenen doen precies wat die van ons ook doen: ze voorspellen. Nog voordat we iets gaan zien, horen, voelen of meemaken hebben onze hersenen al bedacht wat dat waarschijnlijk gaat zijn.

Dat is maar goed ook. Stel je voor dat je elke minuut opnieuw de hele wereld als nieuw zou zien, dat zou enorm veel energie en tijd kosten. Er zijn zoveel beelden, geluiden, geuren, sensaties. Het is voor je brein veel efficiënter om alvast te bedenken wat er vast gaat gebeuren en je zintuigen alvast te vertellen waar ze op moeten letten.

Dus zien we wat we denken dat we gaan zien. Denk maar eens aan die plaatjes waarin je een konijn of een eend kan zien. Of horen we wat we denken te gaan horen, zo blijkt uit gekmakende audio-illusies die je op internet kan vinden. Google maar eens op ‘green needle brainstorm’. Als je denkt dat je het woord ‘brainstorm’ gaat horen, dan hoor je dat ook. Maar denk je dat je ‘green needle’ hoort, dan hoor je overduidelijk dat. Het lijkt alsof iemand het geluidsfragment verandert, maar in werkelijkheid zijn het jouw hersenen die iets anders verwachten te horen.

Niet zo vreemd dus dat je soms precies hetzelfde meemaakt als iemand anders en toch iets heel anders ervaart. Waar jij een nieuwe collega ziet als een jonge hond met frisse ideeën, kan iemand anders hem zien als irritante betweter en snotneus. Wie er gelijk heeft? Waarschijnlijk jullie allebei. Je collega is net als het plaatje van de eend en het konijn. Het is maar net wat je verwacht te zien.

Meer weten over psychologie en werk? Lees Chantals boeken Waarom perfectionisten zelden gelukkig zijn, 13 tips tegen perfectionisme (2021) en Ons feilbare denken op het werk (2018).

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: