Waarom het zo lekker is om een ander de schuld te geven
Gedragspsycholoog Chantal van der Leest bekijkt onze gedragingen op de werkvloer: wie of wat bepaalt onze dagelijkse beslissingen? Vandaag: de self-serving bias
Delen per e-mail
Ik weet niet waarom, maar de laatste tijd ben ik stikchagrijnig. Door de lockdown of het sombere weer; geen idee. Maar ik weet wel dat alles de schuld is van mijn vriend. Of ik nou vergeet boter te kopen, een deadline mis of mijn beschuit doormidden breekt en op de grond valt: ik weet het altijd zo te draaien dat het niet aan mij ligt.
Ik ben niet de enige. Ook anderen die ik spreek foeteren op partner, kinderen of desnoods de kat. En er zijn verschillende redenen voor. Je raakt er ten eerste je eigen ongemak en frustratie mee kwijt. De perfecte uitlaatklep voor mensen die graag mooi weer spelen, zogenaamd nooit boos zijn en hun gevoelens opkroppen, zoals ik.
Gevoel van controle
Iemand anders de schuld geven geeft je bovendien een gevoel van controle. Jij hoeft niks te veranderen, jij hebt niks verkeerd gedaan, jij bent oké. Sterker nog, je bent eigenlijk het slachtoffer. Geen enkele reden om kritisch naar je eigen gedrag te kijken.
Het is allemaal de schuld – nee, maar echt – van de zogeheten self-serving bias. Goede dingen hebben we zelf veroorzaakt, slechte dingen komen door anderen of de omstandigheden. Dat je te laat was voor die zoom-meeting kwam doordat die stomme computer natuurlijk weer allemaal updates moest draaien. Het is in feite een lieve denkfout, die ons wil beschermen.
Goede dingen hebben we zelf veroorzaakt, slechte dingen komen door anderen of de omstandigheden
Hele organisaties kunnen lijden aan een schuldcultuur. Het trekt van boven naar onderen en is superbesmettelijk, ontdekte hoogleraar management Nathaniel Fast. Als je leidinggevende graag met zijn vingertje wijst, doe jij dat ook sneller. Voor je het weet heb je een organisatie waarin iedereen zijn straatje schoonveegt en hele dossiers opbouwt om collega’s om hun oren te slaan. Gezellig? Niet bepaald. En ook nog eens contraproductief. Organisaties met een zondebokcultuur presteren slechter, omdat niemand risico durft te nemen om iets nieuws te doen.
Faalfeestje
Fast ontdekte ook dat je het beschuldigingsvirus kan stoppen. Mensen die zich zeker voelen van zichzelf raken niet besmet. Zij trekken geen muur van beschuldigen op om hun eigenwaarde te beschermen. Zijn conclusie: werk aan je zelfvertrouwen en geef het goede voorbeeld. En bedenk dat er zonder fouten geen vooruitgang is. Waarom niet een faalfeestje geven om te vieren hoeveel leermomenten er deze maand waren?
Meer weten over onze hersenen op de werkplek? Lees dan ook Chantals boek Ons feilbare denken op het werk: over denkfouten op de werkvloer (2018).
Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Deze hoteluitbater heeft zestien hotels in zes landen: ‘Ik ben soms een beetje té vasthoudend’
Grote belangen, groot geld, veel werknemers: wat drijft topbestuurders? Het succes is voor hen, maar ook de tegenslagen in crisistijd. Liran Wizman (44), oprichter en voorzitter van hotelgroep Sircle Collection, gebruikt de coronatijd om nieuwe dingen te bedenken. -
PREMIUM
Gat in de markt: Daphne (38) ontwerpt kleding voor mensen met een beperking
Leuke en goed passende kleding voor mensen met in een rolstoel: het is er nauwelijks. En dat was Daphne de Ruijter (38) uit Zeist een doorn in het oog. Haar oplossing? Deze kleding zelf maken, in haar eigen atelier. En dat loopt als een trein. -
Corona stelt nieuwe eisen aan managers: ‘Autoritaire type is door het ijs gezakt’
De autoritaire, controlerende en op status gerichte manager is passé, zegt het Nederlands Instituut van Psychologen op basis van een nieuw rapport. Leidinggeven op afstand vergt inlevingsvermogen en betrokkenheid, ziet professor Mark van Vugt van de Vrije Universiteit, één van de onderzoekers. -
Waarom we allemaal een heel zwaar leven hebben
Gedragspsycholoog Chantal van der Leest bekijkt onze gedragingen op de werkvloer: wie of wat bepaalt onze dagelijkse beslissingen? Vandaag: de tegenwind/meewind-asymmetrie -
column
Waarom de lockdown ons innovatiever maakt
Gedragspsycholoog Chantal van der Leest bekijkt onze gedragingen op de werkvloer: wie of wat bepaalt onze dagelijkse beslissingen? Vandaag: creatief denken.
-
Succespitch bij Dragons' Den bezorgt Julian ware run op slaaprobot
Liefst 976.000 mensen schakelden donderdagavond naar WNL op NPO 1 om de eerste aflevering van het nieuwe seizoen van Dragons’ Den te kijken. Zij zagen deelnemer Julian Jagtenberg een strakke pitch geven over zijn innovatieve slaaprobot die een einde moet maken aan slapeloosheid. Investeerders Pieter Schoen en Michel Perridon wilden samen 2 miljoen euro steken in zijn scale-up Somnox. ,,Sindsdien is het gekkenhuis bij ons.” -
PREMIUMdrie doden
Zakenreis in Ghana eindigt in drama: Amsterdamse Stephany (33) en twee vrienden overlijden bij zware crash
De lichamen van de drie bevriende Nederlanders die vorige maand omkwamen bij een crash in Ghana, zijn aangekomen in Nederland. Dat bevestigt de vader van de 33-jarige Stephany Leonora, een van de slachtoffers, tegen deze nieuwssite. De in Amsterdam bekende interieurdesigner was in Ghana voor een zevendaagse zakentrip. ,,Door keihard te werken en de juiste scholing te volgen, heeft Stephany van haar passie haar droombaan kunnen maken”, stelt haar vader. -
Thuiswerken saai? Deze app koppelt je aan een willekeurige collega voor een kletspraatje
Gezellig kletsen met collega’s op de werkvloer zit er voorlopig nog niet in voor de meeste werkenden. Om toch sociaal contact te houden zijn er tegenwoordig digitale alternatieven: van een app voor een simpel kletspraatje tot een website waarbij je een live werksessie met elkaar kan inplannen.