‘We hebben risico's genomen, anders hadden we nooit 2,7 miljoen werknemers kunnen helpen’

In september 2020 volgt Maarten Camps na jaren als secretaris-generaal van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat te hebben gewerkt Fred Paling op als voorzitter van het UWV. Camps blikt aan de hand van het nieuwe jaarverslag van de organisatie terug. Wat voor jaar was het voor de kersverse voorzitter? ,,Een bijzonder jaar, dat hoor je natuurlijk iedereen zeggen. Maar dat was het ook, 2020 was helemaal getekend door corona. Het begon al anders: ik zou eigenlijk per juni al starten, maar dat werd uitgesteld omdat het vanwege de crisis beter was als ik wat langer zou aanblijven bij het ministerie.”

Bij zijn aantreden trof Camps een UWV aan waarvan alle 17.000 medewerkers thuis aan het werk waren. En een organisatie die nog steeds druk bezig was met de ondersteuningsmaatregelen terwijl de gewone werkzaamheden ook doorliepen. Daarnaast was er ook nog extra werk door het groeiend aantal ww-aanvragen.

Op de eerste dag dat werkgevers gebruik konden maken van de NOW-regeling (een tegemoetkoming in de loonkosten) kreeg het UWV ruim 35.000 digitale aanvragen binnen, ruim 4000 telefoontjes en werden drie dagen later al de eerste voorschotten uitbetaald aan ruim 9000 werkgevers. Een systeem in detail uitwerken lukt niet als je een paar weken de tijd hebt, legt Camps uit. ,,Ons belangrijkste doel was: ervoor zorgen dat zoveel mogelijk werkgevers de lonen konden blijven doorbetalen, zodat banen behouden blijven. We hebben risico’s genomen door het systeem zo eenvoudig te maken. Maar anders hadden we niet in zo’n korte tijd 140.000 bedrijven en 2,7 miljoen werknemers kunnen helpen.”

Camps is trots op wat alle UWV-medewerkers samen hebben neergezet. ,,Ik zag zoveel enthousiasme om alles voor elkaar te krijgen, voor mij was het echt een fantastisch moment om binnen te komen.” Boze Nederlanders zitten er ook altijd tussen. Dat is iets wat je nooit kunt voorkomen, zegt Camps. ,,Werkgevers moesten een NOW-aanvraag doen niet precies wetende hoe de omzet zich zou ontwikkelen. Een aantal bedrijven heeft het tegen de verwachting in heel goed gedaan, met als gevolg dat ze een deel van het voorschot moeten terugbetalen. Voor sommige bedrijven is dat onverwacht en daardoor lastig. Maar we hebben een ruime regeling getroffen voor die bedrijven, ze krijgen 3 tot 5 jaar voor de terugbetaling.”

Extra werkzaamheden betekent ook minder tijd voor andere zaken, zoals het verbeteren van de dienstverlening, daar is Camps open over. Het ontbreken van face-to-facecontact maakte het helpen van mensen ook een stuk ingewikkelder, zegt de voorzitter. ,,We willen graag samen uitgebreid kijken wat er kan binnen de mogelijkheden. We hebben veel gesprekken via beeldbellen gedaan. Gelukkig heeft de klanttevredenheid daar niet onder geleden, die is zelfs fors toegenomen. Er was vooral veel tevredenheid over de NOW.”

Toch was niet alles digitaal op te lossen. Sociaal-medische beoordelingen bij arbeidsongeschiktheid bleken via een scherm of telefoon soms lastig uit te voeren. Met als gevolg dat daar achterstanden zijn opgelopen, zegt Camps. ,,Dat zijn langer lopende vraagstukken waar genoeg mensen voor nodig zijn om die te beoordelen. Vooral bij de herbeoordelingen hebben we achterstanden opgelopen.” Om deze in te halen gaan verzekeringsartsen volgens een regiemodel werken in sociaal-medische centra. Daarbij krijgen ze ondersteuning van een multidisciplinair team van arbeidsdeskundigen, verpleegkundigen, fysiotherapeuten en psychologen. ,,Ze gaan de beoordeling samen doen, zodat de beoordeling beter wordt en we er meer kunnen doen.”

Wat het UWV volgens Camps ook gaat verbeteren is de ICT-veiligheid. Na een onderzoek van KPMG in opdracht van het UWV bleek dat persoonsgegevens van ruim 4 miljoen Nederlanders in te zien waren door (te) veel medewerkers van het UWV en door gemeentelijke ambtenaren die het Sonar-systeem gebruiken. ,,Onze systemen zijn niet gebouwd op de privacywetgeving van nu, ze zijn toe aan modernisering. Nadat we achter de problemen met Sonar kwamen hebben we dit direct aangepakt.”

Er wordt nu hard gewerkt aan een vervanging van het systeem, maar dat kost tijd. ,,Dit is voor ons een belangrijk speerpunt. We beheren heel veel gegevens van heel veel Nederlanders in onze systemen, daar moet goed mee worden omgegaan. Mensen moeten ons op kunnen vertrouwen en vertrouwen blijven houden in de overheid.”

Ook heeft het UWV in het jaarverslag de ambitie uitgesproken om er in 2021 voor iedereen op de arbeidsmarkt te zijn. ,,We willen straks ook de mensen helpen die vanuit een baan op zoek zijn naar een nieuwe baan. Nu kunnen ze pas ondersteuning krijgen als ze voor een uitkering bij ons terechtkomen. We willen ze helpen bij het vinden van een baan vóór ze uitvallen, zodat we werkloosheid kunnen voorkomen. Dat is voor de werknemer beter, voor de werkgever, eigenlijk voor iedereen want we hoeven dan minder uit te geven aan uitkeringen. “

In alle regio’s worden nu mobiliteitsteams opgezet waarin het UWV samenwerkt met gemeenten en sociale partners, maar bijvoorbeeld ook met jobcoaches en uitzendbureaus. ,,Dat is nu in reactie op de coronacrisis, maar ik zie dit echt als een proeftuin voor de toekomst. Dit willen we ook na corona blijven doen, samen met gemeenten en andere partijen.”

Als het aan Camps ligt, krijgt het UWV ook een betere positie in de relatie met de politiek. Camps snapt dat burgers niet altijd blij zijn met besluiten van het UWV en wil daar graag wat aan doen. ,,Wij voeren uit wat de wet ons voorschrijft, die biedt niet altijd de ruimte om iemand bijvoorbeeld die uitkering te verstrekken of iemand te helpen bij de terugbetaling. Maar we willen wel helpen, daarom moeten we die ruimte proberen te creëren. Vandaar dat ik zo blij ben dat ik bij het UWV zit. Hiervoor heb ik meegedacht over het beleid, nu mag ik die kennis inzitten om een brug te slaan tussen het beleid en de uitvoering daarvan.”

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: