Wist je dat Facebook eigenlijk al 400 jaar bestaat?
'Vriendenboekjes' heetten ze honderden jaren geleden. Boekjes waarin vrouwen zichzelf beschreven, en dat voortdurend aanvulden met teksten, spreuken en tekeningen. Daar konden anderen dan weer iets over zeggen, op reageren, of gewoon een beetje mee flirten.
Delen per e-mail
Het was de sociale media van de 16de en 17de eeuw, stelt letterkundige Sophie Reinders. Zij onderzocht de boekjes aan de Radboud Universiteit om meer te weten te komen over jonge adellijke vrouwen uit die tijd. De meisjes gebruikten de boekjes over het algemeen tot ze gingen trouwen.
Gouden Eeuw
Het was wel een dingetje van de adel. De boekjes heetten dan ook ‘alba amicorum’, Latijn voor ‘albums van vrienden’. Ze gingen van hand tot hand en er werd actief in gekrabbeld en getekend. ,,Vermoedelijk werden ze tijdens bezoekjes uitgewisseld, en soms uitgeleend voor een tekening.’’
Die uitwisseling gebeurde vooral binnen het eigen netwerk, als een soort vriendenlijst avant la lettre. Reacties waren dan vaak kort: een vraag, een compliment, een verwijzing naar wat er in de buitenwereld gebeurde. Reinders: ,,'Heeft een relatie met', daar hadden ze ook trucjes voor. Echt vergelijkbaar met wat wij nu doen op sociale media.’’
Adellijke meisjes
De boekjes vormen voor Reinders de bron om het leven van jonge vrouwen van de adel te beschrijven. Het zijn persoonlijk bronnen, die daar meer over zeggen dan bronnen als testamenten en huwelijkscontracten. Vrouwen lieten bovendien weinig sporen na in het openbare leven. Studeren en werken was toen nog voorbehouden aan mannen.
De onderzoeker ontdekte dat de meisjes met blauw bloed niet zo saai waren als soms werd gedacht. Het ouderwetse beeld dat ze alleen maar een beetje verwend mooi zitten te wezen in een villa of kasteel, is volgens haar niet juist. De meisjes spraken meerdere talen, reisden veel en runden vaak een heel adellijk huis. ,,Mensen dachten dat ze saai waren, maar ze zijn juist heel levendig.’’
Meer lezen
De vriendenboekjes waren volgens Reinders wel een beetje een hype, die duurde ongeveer tot het jaar 1640. ,,Je ziet dat dochters het op een gegeven moment niet meer overnamen van hun moeders.’’
Wie meer wil meten over het leven van de adellijke meisjes van toen, leest het boek De mug en de kaars. Reinders beschrijft hierin de leefwereld van de jonge vrouwen, hoe ze met liefde omgingen en waar ze zich mee bezig hielden. Het viel niet mee om de meisjes tot leven te brengen. ,,Je moet je voorstellen dat je een Facebookpagina hebt en op basis daarvan iemand moet beschrijven.’’
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Advies Gezondheidsraad: Geef eerste AstraZeneca-vaccins aan mensen tussen 60 en 65 jaar
De eerste doses van het vorige week goedgekeurde coronavaccin van AstraZeneca zouden moeten gaan naar mensen tussen de 60 en 65 jaar. Dat is het advies van de Gezondheidsraad. Volgens de raad wordt hiermee ‘zo snel mogelijk zo veel mogelijk ernstige ziekte en sterfte door Covid-19 voorkomen’. -
PREMIUMEXPERIMENTEEL ONDERZOEK
Proef met opzettelijke besmetting in de maak: Daniël (32) is er klaar voor
In Leiden wordt onderzoek voorbereid waarbij gezonde mensen worden besmet met het coronavirus. Als de financiering rondkomt en een ethische commissie akkoord gaat, kan de proef beginnen. -
video
Groot feest in Egypte: 22 mummies trekken door de straten naar een nieuw museum
Hoe verhuis je 22 mummies (koningen en koninginnen) van het ene naar het andere museum? Met een groot evenement, vinden ze in Egypte. Met een buitengewone optocht trokken de dode farao’s (sommige zijn al meer dan 3500 jaar dood) zaterdagavond door de straten van de Egyptische hoofdstad Caïro. -
PREMIUMWAT ZEGT DE WETENSCHAP
Weg met intro's en lange gitaarsolo’s: streamen verandert ons luistergedrag én de muziek
Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat intro’s van popmuziek 78 procent korter zijn geworden sinds de jaren 80. De luisteraar mag niet te snel wegzappen. -
PREMIUMWat zegt de wetenschap
Leugentje om bestwil is ons met de paplepel ingegoten
Geheimen hebben we allemaal. Dat we niet alles delen met een ander en niet altijd eerlijk zijn, is niet zo vreemd.
-
Weekmakers en andere chemicaliën zorgen voor kleinere penissen en minder spermacellen
Mannen hebben minder sperma, kleinere penissen en meer erectiestoornissen door het gebruik van chemicaliën in onder meer plastic. Ook neemt de vruchtbaarheid van zowel mannen als vrouwen hierdoor al tijden af. Dat stelt de Amerikaanse onderzoekster Shanna Swan in haar nieuwe boek ‘Count Down’. -
PREMIUMbiografie
De onderbelichte kant van Erasmus: ‘Zijn vijfhonderd jaar oude humor is nog springlevend’
Bijna vijfhonderd jaar na zijn dood blijft Erasmus een inspiratiebron voor velen. ,,Hij is een modern man, een strijder voor intellectuele vrijheid’’, zegt Sandra Langereis, auteur van de biografie Erasmus: dwarsdenker. -
'Totaal aantal Nederlanders sinds 1581: 59 miljoen'
Tussen 1581, het jaar van de Nederlandse 'onafhankelijkheidsverklaring', en nu hebben ongeveer 59 miljoen mensen in Nederland gewoond. Dat hebben wetenschappers berekend op verzoek van het tijdschrift Quest Historie.