Deze struiken en bomen zijn geschikt voor een kleine tuin

Hoe ouder je bent, hoe meer je je bewust wordt van de voortrazende tijd. Het lijkt nog maar pas geleden dat we 30 miljoen ophaalden voor de actie ‘Help de Russen de winter door’. Tot deze weinig originele bespiegelingen kom ik omdat ik door mijn raam zie hoe de bloemknoppen van mijn schijnhazelaar op springen staan. En ook hoe weinig het struikje is gegroeid toen ik het ruim dertig jaar geleden plantte, in het jaar van die hongerende Russen.

Sommige bomen en struiken groeien snel en anderen langzaam – ik grossier in clichés vandaag. En toch is het vreemd dat de belangrijkste informatie – hoe snel iets groeit – zelden te vinden is. Niet op het etiket van de kweker, en ook niet in boeken of op websites. Het gevolg van dit gebrek aan informatie zie je in veel voortuinen waar een apenboom, een exotische boom die vaak als een soort statussymbool wordt geplant, de pui van een doorzonwoning verduistert.

Maar goed, die schijnhazelaar: die heb je in soorten en maten. De mooiste, de Corylopsis spicata, wordt zelden hoger dan anderhalve meter en doet daar dus dertig jaar over: ideaal voor de kleine tuin. Andere traag groeiende struiken zijn onder meer het peperboompje, Kalmia (lepelstruik), Abelia, Pieris (rotsheide) en struikklimop. Ook sommige coniferen, zoals de jeneverbes, zullen niet gauw te groot worden.

Soms kan het uiterlijk van een boom of struik misleidend zijn. Zo kan een moerbeiboom eruitzien alsof hij nog onder Napoleon is geplant, terwijl hij nog maar vijftien jaar op zijn plaats staat. Wie een nieuwe tuin snel een doorleefd tintje wil geven, moet vooral een moerbei planten. Kies dan wel een zwarte moerbei, die er met zijn doorgroefde stam al na een paar jaar ouwelijk ­uitziet. De witte moerbei groeit ook snel, maar blijft wat langer jeugdig.

De walnoot heeft de ­reputatie langzaam te groeien. Daarnaast zou hij pas na tien jaar noten beginnen te dragen. Niets van waar. Op voedzame grond groeit een walnoot wel anderhalve meter per jaar en na vijf jaar kun je de eerste noten oogsten. Dan heb ik het over een zaailing ‘zonder papieren’. Plant je een walnoot met een stamboom en een naam, dan kun je bijna direct oogsten.

Een toverhazelaar, de bekendste winterbloeier, groeit niet snel, maar bereikt na een paar generaties een kolossale omvang. Dit is toch meer een boom dan een struik die niet zozeer in de hoogte, maar in de breedte groeit. Op den duur vult één exemplaar een hele voortuin, iets waar de onwetende tuinier die het schattige kleine boompje plant, zich vaak op verkijkt. En helemaal verkijken doe je je op de blauweregen. Als je die niet rigoureus blijft snoeien wipt hij binnen de kortste keren de pannen van het dak.