Economen kritisch op gemeente die starters met 100.000 euro aan woning helpt

Als de huiseigenaren na verloop van tijd een hoger inkomen hebben, zouden ze de grond alsnog zelf kunnen kopen, zo is de bedoeling. Anders blijft de grond in bezit van de gemeente.

Westland is niet de eerste gemeente die starters probeert te helpen aan een koophuis in een oververhitte woningmarkt met sterk gestegen prijzen. Zo heeft één op de drie Nederlandse gemeenten een starterslening, zodat jonge huizenkopers meer geld kunnen lenen dan de hypotheeknormen voorschrijven. De landelijke coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie heeft vorig jaar voor jonge huizenkopers (tot 35 jaar) de overdrachtsbelasting afgeschaft en rept in het coalitieakkoord van december over de mogelijke komst van premie A-woningen, wat neerkomt op een subsidie voor starters die een nieuwbouwwoning willen kopen.

,,Het klinkt nobel om starters te helpen met de financiering van hun woning, maar in dit geval verschuif je het probleem’’, stelt econoom Nic Vrieselaar van de Rabobank. ,,De starters die worden geholpen, hebben een huis, maar iemand anders die mogelijk wel 350.000 euro had kunnen betalen, grijpt mis. Als dit op grotere schaal zou gebeuren, zou het de huizenprijzen verder opdrijven. Een gevalletje ‘als de huizenprijzen niet naar de starter komen, brengen we de starter wel naar de huizenprijzen’. Dat is vooral een cadeau voor de grondeigenaar, die de prijs dus niet hoeft te verlagen.’’

Ook woningmarktonderzoeker Matthijs Korevaar heeft zijn bedenkingen. ,,Gemeenten moeten zichzelf afvragen welk doel ze willen bereiken met dergelijke investeringen. Als ze hierdoor meer woningen kunnen bouwen, zou er wat voor te zeggen kunnen zijn. Maar ook dan blijft onduidelijk wat dit fonds de samenleving oplevert. Doorgaans help je slechts de kleine groep die er goedkoper van kan wonen, waardoor een andere groep aan de kant blijft staan. Vanuit economisch opzicht wordt vaak te simplistisch gedacht over het helpen van starters.’’

Vrieselaar voegt er nog aan toe dat de gemeente financieel risico loopt. ,,Door de sterk gestegen hypotheekrentes en hoge inflatie is de kans op een huizenprijsdaling momenteel groter geworden. In de financiële crisis hebben gemeenten veel verliezen moeten afboeken. Dat kan bij dit soort projecten op kleinere schaal weer een probleem worden.’’