Krijgen we straks ook wachtlijsten in de vrije sector? ‘Beperken van verhuizingen is onwenselijk’

Dat concludeert De Nederlandse Bank (DNB) na onderzoek. Daaruit blijkt dat huiseigenaren het minst verhuizen. Dat heeft bijvoorbeeld te maken met overdrachtsbelasting en kosten voor de notaris en de makelaar, terwijl een huurder een huurcontract doorgaans eenvoudig op kan zeggen. Huurders in de sociale sector verhuizen 1,4 keer vaker dan kopers. Huurders in de vrije sector verhuizen 2,5 keer zo vaak als kopers.

Het verschil tussen sociale huur en vrije sector zou volgens DNB mogelijk kunnen liggen aan hoge wachtlijsten en hogere huurprijzen bij verhuizing voor eerstgenoemde huurvariant.

Die wachtlijsten kunnen ook voor de vrije sector gaan gelden, waarschuwt DNB. Het kabinet is van plan om vanaf 2024 de middenhuur in de vrije sector te gaan reguleren. Zo moet er een puntensysteem komen voor woningen boven de duizend euro, met een maximum van 187 punten. Oppervlakte en energielabel spelen daar een belangrijke rol in. Door die regulering verwacht het kabinet dat op termijn ruim 90 procent van de huurwoningen onder de duizend euro gaat worden verhuurd. Niet ondenkbaar dat er wachtlijsten ontstaan, dus.

Naast wachtlijsten kan deze regulering ook scheefhuurdersproblemen in de hand werken, aldus DNB. Die kunnen ontstaan wanneer mensen veel verdienen en niet verhuizen. Als je veel verdient en naar verhouding voor een prikkie huurt, kan blijven zitten immers aantrekkelijk zijn. ‘Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat een toename in regulering de verhuismobiliteit verder beperkt’, aldus DNB.

En dat is zelfs slecht voor de economie, schetst de centrale bank van Nederland. Het is volgens DNB van belang dat werkenden geneigd zijn om te verhuizen van regio's met minder werkgelegenheid naar regio's met betere baankansen. Hoe hoger die verhuismobiliteit, hoe lager de werkloosheid en hoe hoger de arbeidsproductiviteit. Die voordelen gelden vooral voor het vrije huursegment. Een lage verhuismobiliteit verlengt ook het woon-werkverkeer.

DNB benadrukt dat het nog niet zeker is hoe de huurprijsregulering er precies uit komt te zien. ‘Hoge verhuismobiliteit is geen doel op zich, maar het beperken ervan is onwenselijk.’

Vrijdag komt woonminister Hugo de Jonge met een concreet voorstel. Er is kritiek op zijn plan. Zo lijken verhuurders er alles aan te doen om boven het maximumaantal punten te komen, waarna zij vrij zijn om een hoge huur te blijven ontvangen, bleek zondagavond uit een reportage van Nieuwsuur.

De Woonbond pleit daarom voor een maximum van 250 punten in dat nieuwe systeem. Ook is er de vrees dat projectontwikkelaars straks niet uit kunnen met nieuwbouwprojecten omdat deze niet meer rendabel zijn. De bouwkosten zijn de afgelopen tijd flink gestegen.

Onlangs bleek uit onderzoek van vastgoedadviseur CBRE bovendien dat het reguleren van de huurprijzen niet gaat leiden tot beter betaalbare huurwoningen. In de praktijk zal het vooral leiden tot minder betaalbare huurwoningen in de bestaande voorraad. Ook CBRE noemt die mindere investeringsbereidheid van beleggers voor nieuwbouw, wachtlijsten en fors stijgende huren in het nieuwe vrije huursegment.