,,Wat mij betreft zijn het bemoedigende cijfers”, zegt Arno van Gestel, commercieel directeur Warmte bij Vattenfall Nederland. ,,Er wordt veel over gepraat en het idee kan ontstaan dat het allemaal niet snel genoeg gaat, maar het aandeel duurzame warmte groeit fors.”

Van de 8 miljoen huizen is 5,9 procent aangesloten op stadsverwarming (warmtenet) en 5,2 procent van de woningen heeft een warmtepomp. Warmtepompen zijn met een grote opmars bezig. Tien jaar geleden waren er nog maar 51.000 pompen geïnstalleerd, eind 2019 al 412.000. De meesten daarvan wel in nieuwbouwhuizen, die op enkele uitzonderingen na niet meer op het gas aangesloten mogen worden. 

Per gemeente zijn er grote verschillen. Purmerend is dankzij een uitgebreid warmtenet koploper met minstens 70,5 procent aardgasvrije woningen. Ook in Duiven (60,7 procent) en Almere (58,9 procent) zijn relatief veel huizen van het gas af. 

_{Tekst gaat verder onder kaart.}

In 2021 moeten 50.000 bestaande woningen per jaar van het aardgas gehaald worden, is de ambitie van het huidige kabinet. Vóór 2030 moet dit aantal zelfs groeien naar 200.000, zodat de uitstoot van het broeikasgas CO2 tegen die tijd in ieder geval 49 procent minder is dan in 1990, de afspraak uit het Klimaatakkoord van Parijs. 

Volgens Van Gestel gebeurt er bij energiebedrijven en in gemeenten momenteel veel om die doelstellingen te halen. Gemeenten moeten komend jaar met een plan komen waarin ze wijk voor wijk bepalen wanneer huizen worden afgekoppeld. ,,Dit gaat niet van de ene op de andere dag”, aldus Van Gestel. ,,Zeker niet omdat gemeenten bewoners moeten laten participeren in de hele transitie.”

Ook onderzoeksbureau Dutch New Energy Research zegt in het Nationaal Warmtenet Trendrapport dat vandaag is uitgekomen dat de ontwikkelingen versnellen. Het aantal bedrijven op de warmtemarkt is inmiddels gegroeid naar 23. Die spreken de verwachting uit dat in 2030 het aantal warmtenetten is verdubbeld naar zeshonderd. Veel van de netten worden verwarmd door restwarmte van energiecentrales, afvalcentrales of fabrieken, al zal het aandeel biomassacentrales ook toenemen. Die zijn omstreden omdat biomassa gezien wordt als duurzame bron terwijl bij de verbranding veel extra CO2 vrijkomt. 

Elektrische warmtepompen winnen inmiddels overal terrein, voornamelijk veroorzaakt door nieuwbouw, al kun je bij goed geïsoleerde bestaande woningen ook een warmtepomp installeren. Twee derde van de warmtepompen is geplaatst na de introductie van de ISDE-subsidie in 2016. Die financiële tegemoetkoming compenseert bij de aankoop van een warmtepomp of zonneboiler.

_{Tekst gaat verder onder grafiek.}

Gaat het snel genoeg met het afkoppelen van het aardgasnetwerk? Wim Zeiler, hoogleraar Installaties aan de TU Eindhoven, is wat minder optimistisch. ,,Gezien de hoge kosten zie ik nog niet snel gebeuren dat de doelstellingen worden gehaald. Zeker niet nu we in een economische crisis zitten. De miljarden uit de steunpakketten zullen toch ook terugbetaald moeten worden. Ik begrijp de haast ook niet zo met het afkoppelen van het gasnetwerk. Ik denk dat huiseigenaren het beste eerst hun woning goed kunnen isoleren en zonnepanelen kunnen kopen. Dat is al snel rendabel.”

De ISDE-regeling, die de aankoop van warmtepompen stimuleert, loopt in 2021 door, zo bevestigt de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) die over de subsidieverstrekking gaat. Huiseigenaren krijgen ook subsidie als ze hun huis beter isoleren. Tot het einde van dit jaar is daar de SEEH-subsidie voor. Komend jaar wordt die regeling overgeheveld naar ISDE. ,,Het komt erop neer dat je nog steeds subsidie krijgt voor isolatie, maar dat je dan bij één loket voor alles terecht kunt”, zegt een woordvoerder. Hoe hoog de subsidies zijn en welke voorwaarden er komen, weet RVO nog niet. ,,Dat wordt pas kort van tevoren bekendgemaakt om te voorkomen dat mensen wachten met het nemen van maatregelen”, verklaart de woordvoerder.

Bekijk hier al onze video’s over wonen: