Het is ‘chaos op de energiemarkt', stelt Sanne de Jong van Gaslicht.com. ,,Dit zijn, zeker gezien de stijgingen van de afgelopen maanden, ongekende verhogingen.”

De energietarieven zijn al twee keer zo hoog als een jaar geleden en daar komt morgen dus een forse verhoging bij. Huishoudens met een nieuw contract gaan er, afhankelijk van wat ze betaalden, op jaarbasis vele honderden euro’s op achteruit bij een gemiddeld verbruik van elektriciteit (3500 kilowattuur) en gas (1500 kuub gas). Gaslicht.com heeft berekend dat het zo'n 500 euro gemiddeld gaat schelen. Independer.nl houdt het op enkele honderden euro's. Dat de Tweede Kamer vorige week besloot de energiebelasting met 375 miljoen euro te verlagen, verandert daar weinig aan. Per huishouden komt dat neer op een korting van 50 euro voor een heel jaar.

Energieleveranciers komen in de financiële problemen als ze de hoge inkooptarieven, veroorzaakt door met name de lage gasvoorraden, niet doorrekenen aan hun klanten. Dat kunnen ze echter lang niet in alle gevallen doen. Een groot deel van de consumenten heeft vorig jaar het uitzonderlijk lage tarief voor twee, drie of zelfs vijf jaar vastgezet. Eén op de drie huishoudens zal dan ook niets merken van de prijsverhogingen nu. De klappen vallen bij het deel van de klanten bij wie het contract net is afgelopen.

Consumenten met een variabel tarief in hun contract, de zogenoemde slapers (omdat ze niet overstappen), krijgen waarschijnlijk pas vanaf 1 januari een prijsverhoging voor de kiezen. Al waarschuwen Gaslicht.com, Independer en de Consumentenbond dat er mogelijk eerder al verhogingen worden doorgevoerd. In het contract van Essent staat bijvoorbeeld dat tarieven gedurende de looptijd door marktontwikkelingen kunnen worden aangepast. Voorwaarde is wel dat een verhoging ‘tijdig’ wordt aangegeven. Essent laat weten dat de tarieven voorlopig alleen worden verhoogd voor nieuwe klanten. ,,Voor 95 procent van alle klanten verandert hun tarief niet per 1 oktober”, zegt een woordvoerder.

De chaos op de energiemarkt kent verschillende oorzaken. De inkoopprijs voor energieleveranciers steeg op de gasbeurs met 250 procent. De voorraden in Nederland slonken afgelopen winter dankzij de strenge vorst en raakten vervolgens niet aangevuld door allerlei internationale ontwikkelingen. Zo eist Azië een steeds groter deel van het aanbod op en is de Europese Unie in een twist met Rusland beland over de ingebruikname van een nieuwe gaspijplijn. Een hogere prijs voor CO2 stuwt ook de elektriciteitsprijzen naar recordhoogtes.

,,Noorwegen zou extra voorraad aanleveren, maar dat was maar 2 miljard kuub gas voor heel Europa. Dat zet geen zoden aan de dijk”, aldus Martien Visser, lector energietransitie aan de Hanzehogeschool Groningen. ,,Ik vind dat de Tweede Kamer maar weinig van zich laat horen over de hoge energieprijzen. Het is voor nu hopen op een warme winter, maar voor volgend jaar is het belangrijk dat Nederland zich samen met andere Europese landen afvraagt waar het gas vandaan moet komen. Het cadeautje van 50 euro per huishouden is voor iedereen, terwijl de echte pijn terecht gaat komen bij bewoners van huizen die slecht geïsoleerd zijn.”

Bekijk hier al onze video’s over wonen: