Vincent Bijlo over zijn interieur: ‘Mij blijft veel lelijks bespaard, ook op gebied van woninginrichting’

Als ik onze woonkamer binnenkom, loop ik vaak met mijn rechterbovenbeen in de punt van de eettafel, waar we overigens nooit aan eten, dat doen we in de woonkeuken of buiten op de veranda. Toch wil ik niet dat die tafel verplaatst wordt, ik vind dat ik er maar aan moet wennen dat hij daar staat. 

Het interieur moet wat mij betreft uitdagingen hebben, het moet me scherp houden, ik hou niet van strakke ordening, opgeruimde kamers en lege tafels. Gelukkig doet Mariska dat ook niet, dus bij ons thuis kun je zien dat er buitengewoon gelukkig wordt gewoond. Ons interieur heeft zelf een plaats uitgekozen in de kamers, wij wonen eromheen, vanzelfsprekender kan het niet. En dat is nou precies wat wonen wat mij betreft moet zijn, vanzelfsprekend. Je moet in je interieur passen. Het bestaat tenslotte uit dingen die je de godganse dag omringen, dag in, dag uit, week in, week uit, tot in lengte van jaren, tot het tenslotte morsig wordt en uitgewoond raakt, dan is het zelfs niet vintage meer te noemen.

Alles waar ons oog, ons oor, onze handen, vingers en neus op vallen heeft zich op die manier een plaats in ons huis toegeëigend.

Er is maar één interieurregel die als een paal boven mijn inrichtingswater staat: er komt geen, en dat heb ik ook meteen tegen Mariska gezegd toen we plannen gingen maken tot samenwonen, er komt geen salontafel in ons huis, nooit van zijn leven, ik haat salontafels. Het zijn grote, nare, lage dingen, die zich vrijwel altijd op scheenbeenhoogte bevinden. Ik voel de door merg en been gaande pijn van een botsing met zo’n kreng nog langs de binnenkant van mijn broekspijp omhoogtrekken als ik alleen al aan een salontafel denk. 

Ik voel de schaamte en het verschrikkelijke ongemak weer van die verjaardag, minstens veertig jaar geleden. Ik moest naar de wc, stond op, schoof tussen tafel en bank door, ging op tenen staan, verloor mijn evenwicht en plofte op schoot bij de moeder van een vriendje. Ze zat net een tompouce te eten. De hele kamer bulderde het uit. Ik kreeg een schone broek van de broer van het vriendje, die net zo lang was als ik.

Oh, het zijn zulke nare objecten. Hoe vaak heb ik vroeger niet in een asbak vol peuken, een klein kek tafelcactusje of een brandende kaars gegrepen als ik mijn glas of de blokjes kaas zocht, of schattige vaasjes met bloemen omgegooid bij kennissen van mijn ouders. Het gaf natuurlijk nooit, want ‘hij kon er niets aan doen, het was al zo enig dat hij was meegekomen’. Hij wilde dan zo snel mogelijk naar huis en hij bedacht de keiharde interieurregel: nog liever alleen wonen dan een salontafel.

Wat dat betreft ben ik het volkomen eens met een vaak bij ons in de familie geciteerde uitspraak van mijn overgrootvader H.P. Berlage, architect en interieurontwerper: ‘Bekijken we het binnenste van onze woningen, dan is het toch eigenlijk tuig, wat wij huisraad noemen.’ Nee, dan zijn ontwerpen. Hij maakte harde, strenge, houten, hoekige, knokige stoelen. Hout, vond hij, mag je niet buigen, dan krijg je ‘een valse nerf’. Die stoelen zijn voor wat we tegenwoordig de ‘actieve zit’ noemen. Hij ontwierp ze onder meer voor het kantoorgebouw van verzekeraar De Nederlanden van 1845. Collega-architect J.F. Staal zag ze staan in de werkkamer van de directeur, die Berlage had uitgerust met een gemetselde binnenwand van baksteen. Dat gaf dat vertrek al een enorme zwaarte. De stoelen en de sofa’s omschreef Staal als ‘droevige, ernstige kinderen’.

Ja, die eerlijke materialen, waar je altijd aan kunt blijven voelen, die je als het ware kunt lezen met je vingers, die tref je bij ons thuis aan, maar ze moeten wel warm zijn. Ik zat laatst bij een bevriend stel aan een stenen tafel. Mooi om te voelen, als je je hand erop legt, onthoudt de tafel even je warmte, maar zo’n blad vind ik toch te koud. Geef mij maar een houten tafel met een langer geheugen. Een tafel die mijn woede onthoudt, van de keihard neergezette bekers, die putten hebben achtergelaten. Een tafel die onuitwisbare sporen bevat van de workshop mozaïeken die Mariska ooit volgde. Ze sloeg oud servies, dat in een plastic zak zat, tot scherven met een hamer, op tafel, we denken er nog elke dag aan.

Dat soort acties geeft een interieur ziel, het is onze geest die in de kamer hangt, wij wonen er, niemand anders.

Warme materialen hebben nog een ander groot voordeel, ze absorberen geluid. Voor mij is een goede akoestiek direct verbonden met huiselijkheid. Ik zou nooit kunnen aarden in een hol huis. Alles klinkt er hard. De ellende die het achtuurjournaal vanaf je flatscreen over je uitstort klinkt nog verschrikkelijker. Holle ruimtes zijn gewoon niet gezellig, ze klinken niet intiem, ze verwijderen mensen van elkaar, ook al zitten ze bijna schouder aan schouder.

Wat kleuren betreft heeft Mariska aan mij een heel makkelijke. Zij moet er altijd naar kijken, ik nooit. Toch kan ik me wel van alles voorstellen bij wat ze uitzoekt. Het behang van de 19de-eeuwse Engelse ontwerper William Morris bijvoorbeeld is ook mijn behang. Het ademt, door de gedachten waarmee Morris het destijds ontwierp, het is fris en oprecht. Kleuren zijn middelen, ze mogen in interieurs nooit doelen worden. Het zijn voertuigen die iets uitdrukken, daarom begrijp ik ze, al zie ik ze niet.

Morris vond dat kunst en onze dagelijkse werkelijkheid sinds de renaissance uit elkaar waren gegroeid, waardoor de wereld bevolkt was geraakt met ongelukkige mensen die omringd waren met zielloze industrieel vervaardigde voorwerpen, Berlage’s ‘tuig’ eigenlijk. Morris wilde daar iets aan doen. Hij wilde terug naar de ambachtelijkheid, naar meubels en ontwerpen waarvan de functie en de vorm verband met elkaar hebben.

En daar zit ik, op de tweezitsbank met zijn grof geweven bekleding en de lieve kussens die Mariska zelf gemaakt heeft, ik prop die met de 5 en de 0, van toen ik vijftig werd, achter mijn hoofd. Ik woon. Ik woon in een lekker, gedempt fris huis, waar het niet geurt naar Nespresso, omdat die elke dag exact hetzelfde ruikt. Het ruikt hier naar met de hand gezette filterkoffie, die elke dag net weer iets anders smaakt. Het wordt hier goed geventileerd, ik kijk door het luchtstroompje dat door de kamer waait naar buiten. Ik zie dat de roos voor de tweede keer bloeit dit jaar. Dat is mijn huis. Geen concept, het concept dat zijn wij, zo maken wij het huis tot thuis.

Weten welke interieurstijl bij jou past? Doe de woonstijltest van vtwonen. En lees ter inspiratie de andere verhalen uit de woonbijlage van vandaag via de link hieronder.