Gelders Eiland schrikt en zit vol vragen over hoogwaterplannen

VideoSPIJK - Kan Emiel Stam uit Spijk straks nog boeren in zijn geboortedorp als de overheid bij extreem hoog water het gebied rond Lobith en Spijk onder water zet? Zijn melkveehouderij ligt op de plek waar een grote beweegbare waterkering moet komen. Die kan worden open gezet om het gebied onder water te zetten.

Suzanne Huibers 08-09-18, 07:00 Bron: De Gelderlander

De dorpen in het Gelders Eiland, het zuidelijk deel van de Liemers, zitten vol vragen.

Grote gevolgen

Worden de dorpjes op het Gelders Eiland straks af en toe echt eilandjes? © Jan Ruland van den Brink

Als een in de tien of twintig jaar al mijn melk- en voedermachines onder water komen te staan, kan ik hier niet verder met mijn agrarische bedrijf.
Emiel Stam, Eigenaar boerderij die in retentiegebied zou komen te liggen

Stam heeft een modern bedrijf met veel apparatuur. ,,Melk- en voederrobotten bijvoorbeeld’’, zegt hij. ,,Die zet je bij hoog water niet even op zolder. Als alle apparatuur onder water komt te staan, dan kan ik het wel weggooien. De verwachting is dat het gebied eens in de 10 tot 20 jaar onder water komt te staan. Dat betekent dat ik misschien wel elke 10 jaar alles kwijt bent. En hoe moet dat met de dieren. Ik heb 130 stuks melkvee en nog jongvee. Zo’n 200 stuks bij elkaar. Die zul je moeten evacueren. Dat heeft grote gevolgen voor het vee. Dat levert heel veel stress bij de deuren op. Daar worden ze echt niet vrolijk van. En ik al helemaal niet.’’

Zorgen

Stam maakt zich ernstig zorgen. De jonge boer is bang dat hij zijn familiebedrijf niet langer kan voortzetten op de plek waar het al generaties lang zit. ,,De provincie heeft al veel agrarische bedrijven tussen Zevenaar en Aerdt opgekocht. Ze kopen praktisch alles weg. Voor natuurontwikkeling wordt gezegd. Maar met dit verhaal van het hoge water erbij, ben ik geneigd te geloven dat ze al langer bezig zijn met de weg vrij maken voor de overlaat, voor het onder water zetten van dit gebied bij extreem hoog water. De grote vraag voor ons is of we straks kunnen blijven zitten of niet. Maar als je veel last krijgt van een hoog waterpeil dan wil je wel weg.’’

De provincie heeft al veel landbouwgronden opgekocht. Voor natuurontwikkeling wordt gezegd, maar ik vrees dat ze al langer met hoogwaterplannen bezig zijn.
Emiel Stam

Guido Ariessen van stichting Actief Spijk. © Jan Ruland van den Brink

De plannen van de overheid om het Gelders Eiland onder te laten lopen, roepen veel onzekerheid op. ,,We krijgen zo veel voor onze kiezen hier’’, zegt Guido Ariessen, voorzitter van Stichting Actief Spijk. Om zijn dorp moet straks een dijk komen. ,,Dat heeft een grote impact voor ons. We krijgen ook nog een overnachtinghaven in de uiterwaarden. Bijna het hele stuk aan uiterwaarden bij Spijk wordt weggevaagd. De boeren hier hebben daarom al met ruilverkaveling te maken. Ze raken grond kwijt. Waar krijgen ze dan straks nieuwe grond terug? En wat betekent dit voor de bereikbaarheid voor ons dorp? We zitten al in een uithoek. We weten nog niets. En als je niets weet, ga je je juist zorgen maken. Ik hoop dat de overheid zich snel meldt om uitleg te geven.’’

Peter Putman, gemeenteraadslid van Lokaal Belang en inwoner van Tolkamer, heeft met verbazing gelezen over de plannen om het gebied rond Lobith en Spijk onder water te zetten bij extreem hoog water. ,,Dit komt echt even binnen bij me. De Rijnstrangen en de Ossewaard worden al langer als overlaatgebieden gezien. Maar in de laatste veertig jaar zijn er veel woningen in dit gebied gebouwd en niet alle boerenbedrijven staan op terpen’’, zegt Putman.

Terpen

Jos Lamers, oud-wethouder en inwoner van de Ossenwaard bevestigt dat. ,,We waanden ons veilig achter de dijken. Veel boeren hebben vanaf de jaren zestig stallen naast de terpen gebouwd in plaats van erop.’’ Die komen straks - als het plan doorgaat - bij hoog water blank te staan.

Vroeger was de regio volgens Lamers ook overloopgebied. ,,In de jaren tachtig hebben ze de overlaat bij Spijk afgesloten en er zelf een woonwijk achter gebouwd’’, zegt Lamers. ,,Dat zouden we nu nooit meer doen.’’

Ervaring

Ik snap dat als je moet kiezen uit het onderwater zetten van Tiel/Geldermalsen of het Gelders Eiland, dat je bij hoogwater voor het laatste gebied kiest.
Jos Lamers, Inwoner gebied en voormalig wethouder

Maar voor die woonwijk heeft dit plan geen gevolgen. ,,Ik vind het alleen lastig om in te schatten wat die zijn’’, zegt raadslid Putman. ,,Ik heb inmiddels al wel zo veel ervaring dat ik weet dat er eerst heel wat water door de Rijn moet stromen voor het plan er ligt, laat staan wordt uitgevoerd.’’

Al is het plan niet nieuw, zegt Lamers. In de jaren negentig is er al over gesproken. ,,Ik vind ook dat het te verdedigen is. Ik snap best dat als je bij extreem hoog water moet kiezen voor het onderwater zetten van Tiel, Geldermalsen of het Gelders Eiland dat je voor het laatste gebied kiest.’’

Een bejaarde Spijkenaar komt met zijn scootmobiel de dijk nabij de steenfabriek opgereden. Hij tuurt over de rivier en haalt z'n schouders op over het wateridee. ,,Op z'n vroegst in 2050 hè. Waar denk je dat ik dan ben..."